کلاچای یکی از شهرهای استان گیلان است و در بخش کلاچای شهرستان رودسر قرار دارد. برنج، چای، مرکبات، کیوی، انواع ماهی‌های استخوانی خزر از محصولات این شهر و باغات مرکبات و مزارع برنج، سواحل زیبا و مجتمع ساحلی نگین شمال از جاذبه های گردشگری طبیعی این شهر است.
کلاچای از دیر باز به عنوان بازار داد و ستد محصولات کشاورزان منطقه بوده و پنجشنبه بازار کلاچای مهمترین بازار محلی شرق گیلان است که در آن مردم از شهرها و روستاهای مجاور به عرضه و خرید و فروش محصولات خود می‌پردازند. شغل اصلی ساکنان آن کشاورزی و صیادی بوده و محصولات عمده آن برنج، چای و مرکبات و کیوی و انواع ماهی است.
کلاچای یکی از شرقی‌ترین شهرهای استان گیلان است. شهر کلاچای از شمال به دریای خزر، از شرق به چابکسر، از جنوب به ارتفاعات جنگل‌های البرز کوه و رحیم آباد و از غرب به رودسر محدود است. این شهر در طول جغرافیایی ۱۸ ۰۴ ۳۷ و عرض جغرافیایی ۵۷ ۲۳ ۵۰ قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۲۰- متر است.
به عقیدهٔ بعضی از قدیمی‌ها به علت وجود بازار پر رونق و وفور نعمت به لحاظ تولیدات دامی و جالیزی نام آن طلاچای بوده‌است.
اما برخی آن را کله‌چه به معنی مرکز بوته‌های کوچک می‌دانند.
نام قدیمی‌اش شهرْ پلرودبارْ بوده که هم اکنون نام بسیاری از معمرین شهر پسوند پلرودبار دارد. دومین رود بزرگ گیلان که از ارتفاعات اشکور در رشته کوه البرز سرچشمه می‌گیرد، در طی میلیون‌ها سال رسوبات و گل و لای را با خود حمل کرده و در محل این شهر نشسته و رسوب‌گذاری کرده‌است و شهر کلاچای بر روی بار و رسوبات آن بنا شده است و به همین خاطر پلرودبارْ نام قدیمی آن است. (یعنی شهر بنا شده بر روی بار و رسوبات پلرود)
برخی نقل کرده‌اند که اسم این شهر قلاجای بوده‌است. یعنی جای قلعه، بدین معنی که درعصر صفویه مردم شرق گیلان، به خصوص مردم قاسم‌آباد (از روستاهای اطراف این شهر) به دولت صفویه سرباز نمی‌دادند؛ و عَلَم طغیان علیه دولت صفویه برمی‌افراشتند تا این که شاه صفوی برای سرکوب این شورشیان سردار نامی خود به نام شاه نظر را راهی این دیار کرد و شاه نظر با کمک نیروهای تندخو و ماجراجویی که با خود آورده‌بود موفق می‌شود این شورش راسرکوب کند و در همان‌جا باقی بماند که امروزه تعداد زیادی از مردم روستای قاسم‌آباد را شانظری shanazery یا شاه نظری shahnazary می‌گویند و بنا به دستور شاه نظر بند بن قاسم‌آباد قلعه‌ای به ارتفاع ۸ متر بنا می‌کنند که در واقع محل استراتژیک مناسبی جهت دیده‌بانی نقاط اطراف خود بود و به راحتی می‌توانستند از هر سو تا کیلومترها فاصله را زیر نظر بگیرند و تنها جای مهم و آباد تحت نظر قلعه همان روستای قاسم‌آباد و همان مکان قلاع جای بوده که امروزه به کلاچای معروف شده‌است.
بعضی نیز به غلط آن را کالاچای یعنی (کا لا چای) گفته‌اند و چنین می‌پندارند که چای را از این شهر ساحلی به روسیهٔ تزاری آن زمان صادر می‌کرده‌اند؛ ولی با توجه به این که کشت چای در ایران از حدود یکصد سال پیش توسط میرزا محمد حسین چایکار (کاشف السلطنه) معمول گشت که قدمت یکصد ساله دارد، چندان صحیح به نظر نمی‌رسد زیرا این شهر خیلی پیشتر به این نام موسوم بوده (یعنی کلاچای) که در آن زمان خبری از کشت یا صدور چای به خارج نبوده‌است.
کل یا کول در مناطق شرق گیلان و غرب مازندران به معنی تپه کم ارتفاع و چای یک کلمه ترکی است به مفهوم رودخانه چون در قدیم این منطقه مرکز حکومتی ترک (عهد صفوی) داشته است. بنا براین کلاچای یعنی تپه و رودخانه
کلاچای به علت ساحلی بودن و نزدیکی با دریای خزر و دامنه‌های جنگلی در طول سال همواره دارای آب و هوای نسبتاً معتدل متمایل به سرد و رطوبتی بین ۷۵ تا ۹۵ درصد و بارندگی زیاد و شدید می‌باشد. اصولاً در شهرهای ساحلی شمال میزان بارش به صورت برف بسیار کم بوده ولی اگر برف ببارد بسیار سنگین و خسارت آور است به طوری که باعث شکستن درختان مرکبات و تلخ شدن میوهٔ آن‌ها می‌شود. در منطقهٔ کلاچای ۵ نوع باد معروف از جهات مختلف می‌وزد که عبارتند از: گیله وا باد، گیله وا ستوک، دشت وا، کوه باد و گرمش باد
در منطقهٔ کلاچای تقریباً در هر یک کیلومتر از خط کناره یک رودخانه وجود دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
رودخانهٔ پلرود: که بزرگترین رودخانهٔ گیلان بعد از سفیدرود و مهمترین رودخانهٔ شرق گیلان است. پلرود از کوه‌های میجی در طالقان سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از مناطق ییلاقی اشکورات در مکانی به نام گیل کلایه واقع در غرب کلاچای به دریای خزر می‌ریزد.
رودخانه گزافرود: که از کنارهٔ شرق پلرود منشعب می‌شود و از مرکز شهر کلاچای عبور می‌کند و به دریای خزر می‌ریزد. لازم است ذکر شود که در صورت توجه و لایروبی، این روخانه به گیسوان عروس شهر کلاچای تبدیل خواهد شد و به لحاظ اکوسیستم و به عنوان یک مرکز تفریحی به منطقه‌ای بی‌نظیر تبدیل خواهدشد.
رودخانهٔ نوده: رودی کوچکتر از گزافرود که در محلهٔ نوده واقع در شرق کلاچای به دریا می‌ریزد.
رودخانهٔ لزرجان: این رود بزرگتر از رود نوده می‌باشد که در قسمت شرقی کلاچای به دریای خزر متصل می‌شود.
رودخانهٔ خشکرود: این رود از دامنه‌های البرز سرچشمه می‌گیرد و در شرق کلاچای به دریای خزر می‌ریزد و مکان مناسبی برای تخم‌گذاری ماهیان می‌باشد.
کلاچای دارای خاک شنی و ماسه‌ای و رسوبات حاشیهٔ رودخانه‌های پلرود و گزافرود و خشکرود است؛ بنابراین مکان بسیار مناسبی برای کشت برنج است و برنج منطقهٔ کلاچای بهترین برنج ایران است.
نژاد مردم کلاچای از همان نژاد گیل آماردها (شاخهٔ اصلی و مهم از نژاد مادها) هستد که به مرور از نواحی دیلم و اشکور به طرف ساحل کوچ کرده‌اند. کلاچای به دلیل مهاجرپذیر بودن دارای مهاجرانی از اقوام ترک، کرد و… است که به علت قدمت سکونت و ازدواج‌های بسیار، کلاچایی محسوب می‌شوند. زبان مردم منطقه مخلوطی از فارسی دری، دیلم و پهلوی قدیم است و ساکنان آن به گیلکی بیه پیش و لهجهٔ کلاچایی تکلم می‌کنند. جمعیت این بخش بر اساس سر شماری سال ۱۳۹۰ حدود ۵۰۰۰۰ نفر می‌باشد که تقریباً ۱۰۰۰۰ خانوار را تشکیل می‌دهند.
به علت داشتن آب فراوان و جنگل و چوب، بیشتر محصولات صنایع دستی کلاچای، چوبی و برخی هم صنایع پوشاک می‌باشد. نظیر: شانه‌های چوبی، گوشت کوب خراطی، قند شکن، انواع داس، انواع لوازم شکار و ماهیگیری، درب و پنجره‌های چوبی، جوراب و کلاه پشمی، عصا، گلدان و… از سایر صنایع می‌توان به این موارد اشاره کرد: سفالگری، نمدمالی، چادر شب بافی، حصیر بافی، طناب بافی، آهنگری و…
از مراکز زیارتی و گردشگری کلاچای می‌توان به این موارد اشاره کرد:
بقاع متبرکه امیربنده بی بالان و ماچیان و سایر امامزاده‌های شهرکلاچای
چشم‌اندازهای طبیعی ساحل زیبای شهر کلاچای
ارتفاعات کوهپایه‌ای مناطق جنگلی واجارگاه
جاده واجارگاه به روستای زیبای بزکویه
پارک شهر و مجتمع ساحلی و سالم‌سازی نگین شمال
پنجشنبه بازار کلاچای
مناظر زیبای روستای بزکویه (سبزکویه)
منطقه ییلاقی جواهردشت کلاچای واقع در ارتفاعات سیاهکلرود
بقعه امامزاده آقا سید احمد و آقا سید حیدر
این بقعه ها در روستای امیربنده از دهستان بی‌بالان قرار دارد. محوطه این امامزاده بزرگ و وسیع است و مسجدی در طرف دیگر این محوطه در جوار این امامزادگان متبرک قرار گرفته است. دوره ساخت این بقعه به زمان کیائیان می‌رسد و در دوره قاجار مرمت شده است. بقعه امیربنده دارای اتاق میانی و ایوان‌های جانبی بوده که ستون‌های چوبی ساده و لاج لنگری در حاشیه ایوان به‌کار رفته است. این بقعه جزو ۷ اثر فرهنگی ثبت‌شده میراث فرهنگی در گیلان است و یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی کلاچای می باشد. کلاچای گیلان جزء هفت اثر فرهنگی استان گیلان است . این بقاع متبرکه در امیربنده کلاچای و در کنار جاده روستایی قرار گرفته که محوطه امامزاده بزرگ و وسیع بوده و مسجد در طرف دیگر جاده در محوطه باز قرار دارد.
این بقعه در ۴ کیلومتری جنوب غربی شهرستان کلاچای واقع شده است. بقعه امیربنده دارای اتاق میانی و ایوان‌های جانبی است و ستون های چوبی ساده و لاچ لنگری در حاشیه ایوان به کار رفته است. دوره ی ساخت آن به زمان کیاییان و حکومت صفویه تعلق داشته و در دوره قاجاریه و معاصر مرمت شده است. این بقعه متبرکه در ایام محرم مخصوصا در روز های تاسوعا و عاشورای حسینی پذیرایی عزاداران حسینی از شهرستان رودسر و حتی شهرستان های هم جوار است. در روز عاشورا هیت عزاداری بی‌بالان با راه‌اندازی گروه کرنی به دسته های عزاداری وارد شده و به صحن امامزادگان ادای احترام می‌کنند و در پایان مراسم عزاداری بر مزار شهدا و تازه در گذشتگان محل به نشانه احترام، کرنی می نوازند.
بقعه امامزاده سید ابراهیم و سید مرتضی ماچیان
بقعه امامزاده سید ابراهیم و سید مرتضی ماچیان
ماچیان منطقه ای است که دور تا دورش آب است، مانند رودخانه پلرود که تمام حاشیه منطه ماچیان را فرا گرفته است. همانطور که می دانید به رسم طبیعت هر جا آب باشد، آبادانی نیز وجود دارد. تاریخ می گوید همیشه نماینده حکومت‌ها در دوره های مختلف در منطقه ماچیان حضور داشتند. سنگی بالای سر این دو بزرگوار وجود داشت و نوشته‌های حکاکی شده روی آن، گواهی این ادعاست. این بزرگواران وقتی به این مکان رسیدند با حکومت بنی‌عباس مواجه شدند و در ستیز با آنان به شهادت رسیدند. درختانی که اطراف این امامزادگان وجود دارد، در واقع پس از شهادت امام رضا(ع) کاشته شده است که طی مطالعاتی که منابع طبیعی انجام داده است، برخی از درختان بالغ بر ۹۵۰ سال سن دارند و لذا به این نتیجه می‌رسیم که حدود ۱۲۰۰ سال پیش این مکان قربانگاه این دو عزیز بوده است.
غار درین کش
غار درین کش
آدرس: ایران – گیلان – رودسر بخش کلاچای
این غار در بخش کلاچای شهرستان رودسر واقع شده و جزء جاذبه های طبیعی و گردشگری استان گیلان است.