جاذبه های گردشگری تاریخی گیلان : ماسال

طبیعت ماسال

طبیعت ماسال

ماسال شهری در استان گیلان ایران که در کنار کوه‌های تالش واقع شده‌است که دارای جاذبه های گردشگری فراوان است.  معنی کلمه ماسال کوه وار یا کنار کوه یا دارای کوه است که از کلماتی مانند مسال,مازال و… گرفته شده است. شهر ماسال در کنار رودخانه خالکایی واقع، که این رودخانه از قله مرتفع شاه‌معلم سرچشمه می‌گیرد پس از طی ۴۰ کیلومتر از درون شهر ماسال گذر می‌نماید.

براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت ماسال برابر با ۱۴٬۶۸۹ نفر بوده‌است. محصولات عمده این شهر برنج ودامداری مردم است. زبان مردم ماسال تالشی است.

ماسال در قدیم رودکنار نامیده می‌شد و محل تشکیل شنبه‌بازار کنونی بوده‌است. وجود همین شنبه‌بازار باعث رشد آبادی کوچک رودکنار شد. شهرستان ماسال دو بخش مرکزی و شاندرمن دارد که هر دو آنها طبیعتی دست‌نخورده به شمار می آیند. در شهرستان ماسال بیش از ۱۷ غار بزرگ و کوچک وجود دارد که بزرگ‌ترین آنها غار آویشو است که بین مناطقی همچون تائی بنه، انده چو و خماسون در بستر دره‌ای کم آب قرار دارد. این غار شگفت انگیز که در حوزه جغرافیایی بخش شاندرمن شهرستان ماسال واقع شده و همچنین از بزرگترین غارهای گیلان و در نوع خود یکی از کم نظیرترین غارها در سطح کشور است.

 

دارالحکومه بیتم (ساختمان رحیمی)

دارالحکومه بیتم (ساختمان رحیمی)

 

 

دارالحکومه بیتم (ساختمان رحیمی)

روستای بیتم هم اکنون یکی از روستاهای تابع شهر شاندرمن استان گیلان می باشدکه در پای کوه قرار دارد و مرکز نایب الحکومه است وبه معنی بدون رطوبت یا کم رطوبت می باشد.

واما این بنا از خانه های زیبا و قدیمی و تاریخی که در کل تالش شاید منحصر به فرد باشد روزگاری مقر حکومت محلی وحاکم منطقه ای شاندرمن بوده است.
این بنای زیبا قدمتی ۱۵۰ سال ثبت گردیده ولی برخی محلی ها دیرینگی ان را ۲۵۰ سال میدانند.ساکن اصلی ان رحیم خان(رحیمی )میباشد که در زمان ناصرالدین شاه به رحیم خان عنوان سرهنگ اعطاء میگردد و ایشان بعنوان حاکم شاندرمن اقدام به ساخت دارالحکومه در بیتم مینماید.

این بنا در دو طبقه با ۲۲ اتاق و هرطبقه با سالنی به گنجایش ۲۰۰ نفر بازیربنایی در حدود۴۷۰ مترمربع درهر طبقه ساخته شده است .در ساخت دیوارها ازخشت قدیمی استفاده شده که در نزدیکی محل مربوطه کار پخت انجام گرفته است. عرض دیوارها درطبقه اول در حدود یک متراست که در طبقه فوقانی کمتر شده است. در ساخت دربها و پنجره ها از چوب آزاد و ملچ وگردو استفاده شده وهمچنین بالکن سراسری که در زبان محلی تلار نامیده میشود چوبی میباشد. سقف خانه در زمان ساخت لت بوده که در سال ۱۳۴۰ با حلب جایگزین میشود.
محوطه بنا سنگفرش بوده که قسمتی از آن هنوز باقی است. لازم به یادآوری است که تمام دربها و پنجره ها ، طارمی ها، تیرهای سقف در قسمت دامنه خراطی شده و کار دست می باشند.

گفته می شود این ساختمان به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده است. ولی فقط از ان استفاده شخصی می شود در حالی که می توان از ان اثر تاریخی به شکل های مختلف و از جمله به عنوان یک موزه میراث روستایی و یا یک موزه مردم شناسی برای شهرستان ماسال و یا حتی کل تالش و یا حداقل برای بخش شاندرمن استفاده نمود تا بدین وسیله بتوان گردشگران زیادی را به آن جا کشاند.

.

محوطه ی باستانی خرزن پشت

محوطه ی باستانی خرزن پشت

محوطه ی باستانی خرزن پشت

در فاصله ی حدود 14 کیلومتری به خط مستقیم ، در جنوب غرب شهر ماسال واقع شده و راه دسترسی به آن از مسیر ماسال به شالما و ادامه ی آن به سوی ییلاقات بالاتر است. این محوطه به صورت برجستگی کوتاهی با سطح فوقانی نسبتاً مسطح است . جاده ی خاکی فوق ، بخش شمال این برجستگی را قطع و دیواره ای به ارتفاع 1 تا 4 متر در آن ایجاد کرده است . بر سطح این محوطه آثار بسیاری از سنگ چین های گور ، به شکل بیضوی، دایره ای، مربعی و مستطیلی دیده می شود . محوطه ی خزرن پشت در مجموع از نظر حفاظتی در وضعیت نسبتاً خطرناکی قرار دارد .

 

 

 

خشکه­ دریا

خشکه­ دریا

منطقه­ ی گود افتاده ­ای است که در حدود ۵/۱ کیلومتر طول و به همین اندازه هم عرض دارد و با تیغه ­ی کوهی که خلخال و شاندرمن را از هم جدا می­کند، چندان فاصله ندارد.  همچنین در زمان رابینو در آنجا آثار قنات‎هایی دیده شده است که به نظر او برای ذخیره ­ی آب استفاده می­ شده است. با توجه به وفور آب در چشمه‎ها و جویبارهای اطراف منطقه وجود هرگونه قنات در این منطقه بسیار بعید به نظرمی‎رسد.  آقای خانی که از معتمدین و ریش‎سفیدان محلی ساکن در روستای دران شاندرمن است گفتند: « در افسانه‎ای محلی آمده است که در روزگاران گذشته چوپانی در ارتفاعات خشکه‎ دریا به دامداری مشغول بود و منزل مسکونی‎اش در حومه خشکه‎ دریا قرار داشت. از آن‎جایی که حمل و نقل شیر از ارتفاعات به منزل برایش به صورت روزمره آسان نبود , برای سهولت انتقال شیر مسیر «آلار»ی خود در «بَـنْد» تا منزل مسکونی‎اش در خشکه‎دریا را با قطعاتی سفالینه به صورت لوله ‎کشی امروزی درآورده بود و بدین صورت شیر دوشیده شده را به پایین انتقال می‎داد! شاید آثار سفالینه‎هایی که کم وبیش در منطقه یافت می‎شود این ذهنیت را ایجاد کرده که در خشکه‎دریا قنات بوده باشد».

چگونگی ایجاد دریاچه

به نظر می­رسد به دلیل ریزش کوه«سایله­سَر» و لغزش زمین در ضلع جنوبی این دریاچه در روزگاران گذشته و پرشدن حد فاصل دو کوه «خوئَه­لونه=Xōalōna» در ضلع شمالی و کوهِ «سایله­سَر=Sāylasar» در ضلع جنوبی، چاله‌ای بزرگ به صورت طبیعی در این منطقه ایجاد گردید. با توجه به فراوانی چشمه‌سارها و آبریزه‌های مختلف، آب‎هایی که از این طریق از مناطق مختلف بدانجا سرازیر می­شده موجب آب گرفتگی این چاله­ی بزرگِ ایجاد شده در پشتِ این زمین‌لغزش گردیده است و به تدریج آب آن زیاد شده تا جایی­که استخر بزرگی را تشکیل داده است. حومه­ ی خشکه­ دریا از مسیرهای شمالی و شمال غربی دارای تپه­ های دل ­انگیزی است که وقتی آدمی در فصل تابستان به آنجا پای گذارد از آن همه زیـبایی و صفا و صمیمتی که بر آنجا حاکم است بی­ اختیار انگشت حیرت بر دهان می­ برد و ناگزیر جز حمد و ثـنای خـدای سبحان هیچ بر زبـان نمی ­آورد.

ارتفاع خشکه ­دریا از سطح دریای آزاد حدود ۱۵۰۰متر است. برای مسافرت به خشکه­ دریا بایستی مسیر شاندرمن ـ دران ـ طالب دره ـ حاجی­ بیجارـ لَچور ـ کوهسار را طی کرد که هر کدام از مناطق مذکور خود دارای زیبایی‌های خاصی هستند. البته هنگامی که مسافر به لـچور رسید، می­تواند ادامه­ ی مسیر را از طریق میمونَه ـ کوهَن ـ وییَرگا و سیف­آستونَه ـ نایَه‌شرـ أمروئَه‎خوار, طی نماید. ولیکن از مسیر اخیر چندساعتی دیرتر به مقصد خواهد رسید. منطقه ی بسیار زیبای خشکه دریا یکی از مناطق ییلاقی و بدیع شاندرمن است که در فاصله­ ی تقریبی یک روزه راه (به صورت پیاده) و با مسافت حدود ۸ فرسخ از شاندرمن واقع شده است.

 

غار آویشو

غار آویشو

غار آویشو

حرکت از رشت به سمت ماسال – حرکت به سوی جاده رامینه – توقف در محلی به نام جنابی خَوار – 33 کیلومتر جاده خاکی جیپ رو

يکي از پديده هاي زيبا که در نوع خود در استان گيلان بي نظير است “غار آويشوي ” واقع در منطقه اي به همين نام در 40 کيلومتري جنوب غربي شهر شاندرمن شهرستان ماسال است.

اين غار آهکي که از لحاظ زمين شناختي جزو اشکال کار دستي در سنگهاي کربناته به شمار مي رود، در اثر عملکرد آبهاي جاري بر روي اين سنگها در مدت زمان بسيار طولاني شکل گرفته است.

ستونهاي آهکي چشم اندازهاي زيبا و منحصر به فردي را در اين غار به وجود آورده اند و دهانه بسيار بزرگ غار به ارتفاع حدود 19 متر و عرض 14 متر که در ميان غارهاي کشف شده در استان نظير آن يافت نمي شود.

تاکنون بيش از دو هزار متر از ژرفاي غارآويشو که طويل ترين غار استان گيلان محسوب مي شود توسط غارنوردان و کوه نوردان محلي مورد پيمايش و اکتشاف قرار گرفته است. قرار گرفتن “غار آويشو” در مجاورت سنگهاي دگرگوني کمپلکس شاندرمن که بقاياي دگرگون شده از پوسته اقيانوسي پالئوتتيس به شمار مي روند بر زيبايي آن افزوده است.

در شهرستان ماسال بيش از 17 غار بزرگ و کوچک وجود دارد که بزرگترين آنها غار ” آويشو” است که در ارتفاع يک هزار و 300 متري از سطح دريا و بين مناطقي همچون ” تائي بنه”، “انده چو” و” خماسون ” در بستر دره اي کم آب قرار دارد. اين غار شگفت انگيز که در حوزه جغرافيايي بخش “شاندرمن” شهرستان ماسال واقع شده از بزرگترين غارهاي گيلان و در نوع خود يکي از کم نظيرترين غارها در سطح کشور است.

ديدن قنديل و مناظر بکر اطراف و نيز تماشاي درون غار براي بازديدکنندگان بسيار جذاب است. “غار آويشوي ” بيش از 75 ميليون سال قدمت دارد. در اين غارهفت آبشار و شمار زيادي قنديل وجود دارد و در صورت برنامه ريزي مي توان طبيعت گردان زيادي را به منطقه جذب کرد. اين غار از بي نظيرترين غارهاي کشور است که در دل جنگلهاي شهرستان ماسال قرار دارد و قنديلهاي گوناگون و آبشارهاي زيباي آن مي تواند هر بيننده اي را مجذوب خود کند.

شهرستان ماسال و بخش شاندرمن با جاذبه هاي گردشگري و طبيعت زيباي خود همواره مورد توجه مردم استان گيلان و ديگر گردشگران و مسافران کشور قرار دارد و حضور هزاران گردشگر در اين مناطق و در ايام مختلف سال گوياي اين واقعيت است.

 

دیواره سنگی اسب ریسه

دیواره سنگی اسب ریسه

دیواره سنگی اسب ریسه

مربوط به هزاره اول قبل از میلاد تا سده های اولیه دوران های تاریخی پس از اسلامه و در شهرستان ماسال، بخش مرکزی، دهستان حومه، روستای اسب ریسه واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۳۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. دیواره سنگی اسبه ریسه ماسال، یکی از صخره های بلند سنگ نوردی کشور را دارد که اقداماتی در جهت آماده سازی این دیواره سنگی بمنظور استفاده سنگ نوردی در دست اجراست، که انشاءا… با آماده سازی آن سنگ نوردان بتوانند از این مکان استفاده کنند . همچنین وجود رودخانه خروشان در دامنه این صخره که استعداد کایاک سواری در آبهای خروشان را دارد.

 

 

ییلاق شاندرمین لار

ییلاق شاندرمین لار

در حدود 17 کیلومتری غرب و جنوب غرب از ماسال و در نواحی کوهستانی واقع شده، و راه دسترسی به آن از طریق مسیر آسفالته ی ماسال – شالما است.فاصله این ییلاق تا شهر ماسال 33 کیلومتر، از طریق جاده کوهستانی است و  این ییلاق دارای گورستان باستانی و محوطه ی تاریخی است.

 

 

 

 

 

ییلاق شاندرمین لار

بقعه خندیله پشت

 

بقعه خندیله پشت

در ييلاق خنديله پشت واقع است . اين بقعه در بالاي تپه اي قرار دارد ، در پاي تپه چاهي وجود دارد که مدخل ورودي به غار باستاني است اين غار باستاني داراي دو دهليز و صحن به وسعت حدود 200 متر مربع است.

 

 

 

 

 

روستای باستانی اولمه گیریه

روستای باستانی اولمه گیریه

روستای باستانی اولمه گیریه

اولَمulam یکی از روستاهای کهن و باستانی شاندرمن می باشد که از نظر تاریخی باید تحقیقات جامعی در این زمینه صورت بگیرد. جهانگیر سرتیب پور درباره وجه تسمیه اولم می نویسد:«اول = اور» در پهلوی معنی بالابلند می دهد.در کتیبه سومری با معنی روزگار کهن ضبط شده است.اولم ممکن است تحریفی از نام «اوروم» باشد که نامی است کهن و جایگاه کادوسها معرفی شده است.1این روستا بر طبق سرشماری سال 1385 دارای 161 خانوار و بیش از 650 نفر جمعیت است که فاصله آن تا مرکز بخش شاندرمن 55/6 کیلومتر بوده و راه اصلی آن آسفالت می باشد2.این روستا  بازارچه کوچکی با انواع مشاغل و حرفه ها را داراست که در طرف شرق به روستای گسکمین جان،در طرف غرب به کوههای ستبر تالش،در طرف شمال به روستاهای اسطلخ زیر و معاف،در طرف جنوب به روستای وزمَتَر ختم می شود.ااز مسیرهای مختلفی می توان به سمت ییلاق زیبای اولَمَه گیریَهulama girya  رهسپار شد.اما ما از مسیر قدیمی و آبا و اجدادی خودمان حرکت را آغاز می کنیم یعنی اورما روخون؛پس از عبور از روستای اولَم به طرف روستای معاف رفته و سپس به روستای کوهپایه ای اَستَه سَرasta sar  می رسیم.در این مسیر معدن شن وجود دارد که برای راه سازی از شن آن استفاده می کنند.بعد از معدن شن به جاده میان بُری که به سمت اورمامَلالurmā malāl  بوده و به جاده کَشی جیرَ پِرkaši jirapera  معروف می باشد می رسیم.این جاده دارای شیب بسیار تندی می باشد و فقط ماشین های قوی و موتور توانایی بالا رفتن از آن را دارند.مسیر دیگر جاده آسفالته از طرف روستای رودبارسَرا(ربارَه سرا) به اورمامَلال می باشد که می توان از آن نیز استفاده نمود.

 

قلعه کول

قلعه کول

نام قلعه برگرفته از نام روستایی به همین نام است که در فاصله ی ۲ کیلومتری جنوب شهر ماسال قرار دارد و راه دسترسی به آن، مسیر جاده ی آسفالته ی ماسال به کیشه خانی است. محوطه ی قلعه کول بر بالای بستر تپه ی طبیعی بزرگی قرار دارد و ارتفاع آن از سطح زمین های اطراف، حدود ۳۰ تا ۳۵ متر است . این مجموعه در بالا، دارای سطح نسبتاً مسطحی است که به صورت پشته ی کشیده دیده می شود . این مجموعه مسطح از ۳ جهت توسط شیب های تند در میان گرفته شده است .

 

 

بقعه امامزاده شفیع

بقعه امامزاده شفیع

بقعه امامزاده شفیع

از جمله اماكن مقدس و تاريخي در شاندرمن بقعه متبركه امام زاده شفيع عليه السلام مي باشد . بنابه نقل سينه به سينه امام زاده شفيع از اعقاب حضرت امام موسي كاظم (ع) است. اين بقعه تنها اثر مذهبي تاريخي شهرستان ماسال و شاندرمن است كه داراي تاريخ مكتوب مي باشد. این بقعه در هفت کیلو متری غرب شهر کنار رودخانه ی مرغک شاندرمن واقع در روستایی به همین نام بین دو رشته کوه قرار دارد. وقتی از مسیر شاندرمن، چاله سرا، به طرف روستا حرکت کنیم، چنانچه حجاب سبز انبوهی از درختان مسیر به شما اجازه دهد، از دور گنبد طلایی رنگ و زیبای بارگاه را خواهید دید.این بقعه در روز های شادی و عزا شاهد هزاران شاکر خداوند و زائر آن مرد خداست.روزهایی از جمله عید سعید باستانی ایرانیان، روز سیزده بدر دهه ی اول محرم و غروب های پنج شنبه و جمعه این مکان مقدس میزبان صد ها زائر از سراسر شهرستان حتی دیگر نقاط گیلان می باشد.

 

بقعه امامزاده چسلی

بقعه امامزاده چسلی

 

بقعه امامزاده چسلی

این امام زاده در روستایی به همین نام در ۱۰ کیلومتری جنوب غرب شهر ماسال قرار دارد و راه دسترسی به آن از مسیر اصلی ییلاقات ماسال در جنوب غرب شهر به سوی ارتفاعات است.

 

 

 

بقعه امامزاده میر علی و مهررضا

بقعه امامزاده میر علی و مهررضا

 

بقعه امامزاده میر علی و مهررضا

به اعتقاد اهالی،این دو امام زاده از فرزندان امام موسی كاظم (ع) هستند كه مرقد آنان در روستای شالمای ماسال واقع است. بنای این بقعه به مساحت 198 متر مربع، از آجر ساخته شده است، دارای یك گنبد و دو مناره است و قسمتی از صندوق قدیمی بقعه در وسط این بنا حفظ شده است. این بقعه در حدود 5000 متر مربع زمین دارد و اطراف آن قبرستان عمومی اهالی است و مسجدی نیز در نزدیك آن احداث كرده اند.

 

 

بقعه سید صفی الدین روستای میرمحله ماسال

بقعه سید صفی الدین روستای میرمحله ماسال

بقعه سید صفی الدین روستای میرمحله ماسال

شخصيت مدفون در اين بقعه با نام سيد صفي‌الدين (ع)، بنا به روايات سينه‌ به سينه و با توجه به آثار مکتوب، از نوادگان امام موسي کاظم عليه‌السلام است. براي رسيدن به اين بقعه بايد مسير شهر ماسال، روستاهاي «لُنگ» و «مَرکيه» را طي کنيم و نرسيده به دهستان طاسکوه، به سمت چپ بپيچيم. همان ابتدا بايستي از روي پل بزرگي که بر روي رودخانه خاله‌کايي (رود ماسال) قرار دارد بگذريم. اين پل، ورودي ما به روستاي «ميرمحله ماسال» است. آن سوي پل از ميان شاليزارهاي معطر حدود يک کيلومتر که ادامه بدهيم به مسجد روستا مي‌رسيم و آن سمت خيابان، بقعه سيد صفي‌الدين ميرمحله قرار دارد. از شهر ماسال تا اينجا کمتر از ۶ کيلومتر است. رابينو در صفحه 144 کتاب ولايات دارالمرز از اين بقعه نام مي‌برد.

قلعه طاسکوه :این قلعه در 5 کیلومتری شرق و جنوب شرق ، به خط مستقیم از شهر ماسال ، قرار دارد و راه دسترسی به آن از طریق جاده ی ماسال به سمت تاسکوه میسر است . این محوطه متشکل از رأس دو تپه ی متصل به هم است که توسط باریکه ای به هم پیوند می خورند . بخش هایی از رأس این تپه ها طبیعی و مسطح است . بر سطح این محوطه ، سنگ های بزرگ و کوچکی به چشم می خورد ، ترتیب قرار گیری برخی از آن ها تقریباً منظم و مستطیل شکل است . تراکم سنگ ها بر رأس برجستگی های شمالی بیشتر است .

بقعه آقا سید ابراهیم دشت النزه:  مهم‌ترین هدف محور ییلاقی شاندرمن ییلاق دشت النزه‌ است. دشتی سرسبز و پهناوره که از همه طرف با کوه‌های سرسبز احاطه شده است.روبروی این دشت بقعه امامزاده ابراهیم النزه قرار دارد که تا آن جا ۵ دقیقه پیاده روی دارد. ساختمان بقعه چوبی و بسیار کوچک و قدیمی است، با ضریح بسیار کوچک ، ساده و پوشیده از پارچه‌های سبز، با چندین چراغ بر روی آن تزئین شده است. در پای بقعه درخت کهنسال افرایی دیده می‌شود که بالغ بر ۲۰۰ سال از عمرش می‌گذرد. روبروي این بقعه چشمه زیبا و بزرگی دیده می شود که در کنار درختان ولیک سرخ و سیاه، گلابی وحشی، گردو، آلوچه وحشی زیبایی وصف ناپذیری به منطقه بخشیده است. براي رسیدن به دشت النزه باید از روستاها و مناطق بیتم ، اولم ، شهید حسرتی معاف، چپرود، بوستون گاه، خشت خوار، چاي خاله، سبل خوار و سنفیه عبور کرد. بعد از سنفیه به دشت النزه می رسیم. در دشت النزه، خانه هاي ییلاقی براي گذران تابستان احداث شده و مردم براي استفاده از هواي خنک تابستان از آن ها استفاده می کنند.
بقعه امامزاده پیلم : در جایی که چهار راه آقا سید شفیع قرار دارد راه دومی به سمت امام زاده پیلم باز می شود.روستا هم به همین نام است .بقعه بر روي تپه قرار دارد ، در محوطه آن قبرستان دارد.رودآب در جلوي بقعه جاري است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست