بوم گردی یا اکوتوریسم چیست؟
بوم گردی یا اکوتوریسم به طور خلاصه یعنی احترام به طبیعت، فرهنگ¬ گذشته و در حال حاضر مردمانی که از سال ها قبل در یک زیست بوم خاص زندگی می کنند. بوم گردی، واژه ی پیچیده ای نیست. گشت و گذار در طبیعت و عشق ورزیدن به آن است؛ سفری است مسئولانه که موجب رشد و پایداری زیست بوم ، فرهنگ و کیفیت زندگی ساکنین منطقه ی گردشگری خاصی می شود.

۱- مفهوم بوم گردی و اکوتوریسم چیست و چرا باید به آن اهمیت داد؟
با پیشرفت هایی که در صنایع حمل و نقل و فناوری اطلاعات صورت گرفته است، دورترین و بکرترین نقاط روی زمین نیز در دید و دسترس علاقمندان به سفر و گردشگری قرار گرفته و در حال حاضر، گردشگری یا توریسم ، بزرگترین صنعت در دنیا محسوب می شود و شاخه ی طبیعت گردی نیز رو به رشد ترین بخش آن است.
تقریبا تمام آدمها سفرکردن را دوست دارند. علاقه مندند به نقاط مختلف سفر کنند، از طبیعت لذت ببرند و دنیا را کشف کنند. اما این تجربه ی سفر و لذت طبیعت گردی نباید به محیط طبیعی منطقه آسیبی برساند.
در پاسخ به میل و اشتیاق رو به رشد سفر کردن و طبیعت گردی و برای حفظ محیط زیست، پایداری زیست بوم و فرهنگ مناطق گردشگری، مفهومی به نام ( بوم گردی) یا (اکوتوریسم ) ظهور کرده است. اکوتوریسم پیش از هر چیز یک نوع نگرش خاص و آینده نگرانه (اخلاقی-فرهنگی-انسانی) به موضوع گردشگری است.
یکی از مهمترین نتایج این نگرش به گردشگری و طبیعت گردی، ایجاد اشتغال برای ساکنان بومی منطقه و کسب درآمد برای آنان است که از این طریق ساکنین منطقه ترغیب به حفظ محیط زیست، آداب و رسوم و آنچه برای گردشگران جذاب است، می شوند. به این ترتیب اکوتوریسم می تواند در حفظ و پاسداری محیط زیست طبیعی، انسانی و همچنین توسعه پایدار تاثیرگذار باشد.

۲- تعریف بوم گردی ( اکوتوریسم ) چیست ؟
The International Ecotourism Society
بنابر آخرین تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی اکوتوریسم در سال ۲۰۱۵ بوم گردی یا اکوتوریسم سفری مسئولانه به جاذبه های طبیعی برای لذت بردن، ادراک و قدر طبیعت را دانستن است (همراهی کردن با ویژگی های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضر) به طوری که محافظ زیست بوم بوده و سبب پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه شده، شامل آموزش بوده و در آن گردشگر و در فعالیت های سودآور اجتماعی-اقتصادی مردم محلی مشارکت داشته باشد.” در بوم گردی کلمه ی آموزش بسیار مورد تاکید قرار داشته، هم شامل مسافران و هم شامل مردم محلی می شود.

۳- اصول اکوتوریسم چیست؟
با گذشت نزدیک به ۲۵ سال از شروع به کار انجمن جهانی اکوتوریسم (TIES) ،با بررسی اصول اکوتوریسم مشاهده می کنیم که سه اصل عمده در ادبیات آن مشهود و پررنگ است:
۱- فرسایشی و استخراجی نیست. منظور از استخراجی و مصرفی، فعالیت هایی است که سبب ایجاد آسیب های رفتاری و فیزیکی بر گونه های غیر انسانی در طبیعت می شود.

۲- پایبندی به اخلاق زیست محیطی ایجاد می کند.

۳- در رابطه با طبیعت، ارزش های سازگار با محیط زیست و اخلاق محور را در اولویت قرار می دهد.

به طور خلاصه اکوتوریسم حفظ و نگهداری از محیط زیست، جوامع بومی و سفر مسئولانه با هدف ایجاد پایداری در زیست بوم است.

کسانی که می خواهند در زمینه بوم گردی مشارکت و فعالیت داشته باشند، می بایست اصول زیر را به عنوان اصول اصلی و پایه ی این نوع خاص از گردشگری بپذیرند:
۱- به حداقل رساندن آسیب های فیزیکی، اجتماعی، رفتاری و روانی در طول مسافرت

۲- ایجاد آگاهی فرهنگی و زیست محیطی و ترویج فرهنگ احترام به طبیعت و مردم بومی

۳- فراهم کردن تجربه ی مثبت و لذت بخش از سفر هم برای مسافران و هم برای افراد محلی

۴- ایجاد منافع مستقیم مالی برای حفظ و حراست از زیست بوم

۵- ارائه و تلاش در ایجاد تجربه ی به یاد ماندنی برای مسافران به گونه ای که آن ها را نسبت به منطقه میزبان دلسوز و حساس کرده و به اوضاع اجتماعی، آب و هوایی، زیست محیطی و سیاسی آن منطقه اهمیت بدهند.

۶- طراحی و ساخت امکانات سازگار با طبیعت و فرهنگ منطقه با کمترین آسیب ممکن به اکوسیستم بومی

۷- آموزش قوانین و باورهای معنوی مردم محلی به گردشگران و ایجاد همکاری و مشارکت بین گردشگران و محلی ها با هدف توانمندسازی فردی و گروهی

4- ارزش های بوم گردی و اکو توریسم
اکو توریسم سبب دوستی فرهنگ ها و جوامع می شود.
یکی از اصولی که در اکوتوریسم مورد تاکید قرار می گیرد، آموزش و ایجاد آگاهی فرهنگی با مردمان یک منطقه است. در بوم گردی، گردشگران با فرهنگ و نوع زندگی مردم منطقه از نزدیک آشنا می شوند و در فعالیت های روزمره آنان مشارکت می کنند؛ در این ارتباط ایجاد شده بین میزبانان و گردشگران، مردم منطقه نیز با فرهنگ مردمان دیگر مناطق و کشورها آشنا شده و این دو گروه، رفته رفته نوعی علاقه نسبت به یکدیگر پیدا می کنند. با ایجاد این آشنایی و فرهنگ دوستی، گرشگران نسبت به منطقه میزبان حساس شده و به اوضاع آن اهمیت بیشتری می دهند.

اکوتوریسم به حفظ منابع و میراث طبیعی کمک می کند
معروف است که می گویند ”در اکوتوریسم تنها رد پایتان در طبیعت باقی می ماند و به جز خاطره ها چیزی از سفرتان به طبیعت با خود به خانه برنمی گردانید.” این نوع نگاه به طبیعت گردی و در کنار آن تاکید بر حفظ منابع طبیعی، مقوله آموزش و به حداقل رساندن آسیب های وارده به طبیعت در طول سفر، اهمیت احترام گذاشتن به طبیعت را آشکار کرده و مانع آسیب رساندن به آن می شود.
بعلاوه، بوم گردی با ایجاد فرصت پیشرفت و توسعه اقتصادی می تواند به عنوان جایگزینی برای سایر منابع درآمد برای مردم منطقه محسوب شده و از روی آوردن محلی ها به راه های دیگر کسب درآمد، مانند فروش زمین های کشاورزی و بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی، جلوگیری کند.