شهرستان رودسر، از شهرستان‌های استان گیلان در ایران است. جمعیت این شهرستان (طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی) ۱۴۶٬۰۵۷ نفر است و مرکز آن، شهر رودسر است. این شهرستان با نام قدیمی هوسم مرکز حکمرانی زیدییان و لنگر پسر وشمگیر از خاندان زیاریان و زادگاه خاندان بویه (در روستای بویه، املش کنونی) است.

رودسر از شمال به دریاچه خزر، از جنوب به رشته کوه‌های البرز، از شرق به رامسر( از توابع استان مازندران) و از غرب به املش و لنگرود منتهی می‌شود.

قسمت کوهستانی شهرستان رودسر، خوش آب و هوا و سردسیر می‌باشد. قسمت شمالی این شهرستان که در قسمت حاشیه جنوبی دریای خزر و منطقه جلگه ای قرار گرفته‌است، مرطوب می‌باشد. رود پلرود، با شاخه‌های کیارود و شیرارود، در این شهرستان جریان دارد.

 

شهرستان رودسر، دارای چهار بخش کلاچای، چابکسر، رحیم آباد و رودسر و ۱۰ دهستان است.

بخش مرکزی شهرستان رودسر
دهستان رضامحله
دهستان چینی‌جان

شهر: رودسر

بخش کلاچای
دهستان بی‌بالان
دهستان ماچیان

شهرها: کلاچای و واجارگاه

بخش چابکسر
دهستان اوشیان، به مرکزیت قاسم‌آباد سفلی
دهستان سیاهکلرود، به مرکزیت سیاهکلرود

شهر: چابکسر

بخش رحیم‌آباد
دهستان رحیم‌آباد، به مرکزیت طول لات
دهستان اشکور سفلی، به مرکزیت زیاز
دهستان شوئیل
دهستان سیارستاق ییلاقی، به مرکزیت ارکم

 

فراورده‌های کشاورزی
چای، برنج و مرکبات، عمده‌ترین محصولات کشاورزی این شهرستان می‌باشند. ضمن اینکه فندق، گل گاوزبان، سیب زمینی، کیوی و فوجی‌آ نیز در آن شهرستان تولید می‌شود.

 

قومیت مردم رودسر، گیلک است که به زبانهای فارسی و گیلکی با لهجه بیه پیش (شرق گیلان) تکلم می‌کنند. مذهب مردم رودسر، شیعه دوازده امامی است.

مردم شهرستان رودسر از تیرهٔ دیلمی با رنگ پوست سبزه هستند و گویش شان از زیر شاخه‌های زبان پهلوی می‌باشد و شامل لهجه جلگه‌ای بیه پیشی، کوهستانی گالشی است و دارای مهاجرین از بیه پس با رنگ پوست روشنتر می‌باشند. عمده مهاجرین این شهر را سادات و علویون تشکیل می‌دهند که در زمان حکومت آل بویه به رودسر مهاجرات کردند. سادات مرعشی، سادات کیایی و دیگر سادات شجره نامهٔ سادات از خانواده‌های جوانمرد، میر ریسی، ریسیان، و اقوام آنها در دست است. شجره نامه خانوادهٔ طالب زاده نیز موجود است که یک نسخه از آن در قم نگهداری می‌شود. سادات رودسر از ریشه‌های حسینی و حسنی و گاهی موسوی هستند. در این میان بر طبق تحقیقات و شواهد خانوادهٔ طالب زاده از سادات حسنی و باقی خاندانها از سادات حسینی بازیابی شده‌اند. سادات میرکیایی، مشتمل بر خانواده‌های میرکیایی، کیایی، میرشکارو… از سادات کیایی و بازماندگان حکومت کیا بازیابی شده‌اند.

در جنوب شهر واجارگاه از بخش کلاچای روستایی به نام “سیاه‌کله” (رودسر) وجود دارد که ۹۸٪ جمعیت آن از سادات موسوی هستند.
مردم شهرستان روسر، دارای عواطف و پایبند به اصول مذهبی (طوری که گیلانیها، شهر رودسر را قم گیلان می‌شناسند) می‌باشند. این مطلب را رابینو در کتاب «ولایات دارلمرز گیلان»، بدین صورت نقل کرده‌است: مردم رودسر، به ملایمت طبع و علاقه‌مندی به مذهب معروف می‌باشند.

جاذبه‌های گردشگری و آثار باستانی

از جمله نقاط دیدنی در این شهرستان، ساحلی به طول ۳۰ کیلومتر است که به دلیل نزدیکی کوه با دریا، در این منطقه جغرافیائی، چشم‌انداز زیبائی را به خود اختصاص داده‌است. همین عامل، این شهرستان را به مهمترین مرکز والیبال ساحلی در ایران تبدیل کرده‌است.

پل تاریخی تمیجان، از آثار دوره صفوی، مسجد تمیجان از آثار دوره خاندان کیا، گنبد پیر محله در روستای پیر محله ماچیان و قلعه بندبن، واقع در قاسم‌آباد علیا از مهمترین آثار باستانی شهرستان رودسر می‌باشند.

“بندبن”، روستائی زیبا و با مردمانی فرهیخته‌ است که در آن قلعه ای سنگی با قدمت کهن، واقع است که از آن بعنوان قلعه دفاعی، در برابر حملات دشمنان دریائی، استفاده می‌شده‌ است. در معماری این قلعه، از مواد و ترکیبات خاص و کم‌نظیری استفاده شده‌ است که با وجود رطوبت شدید هوا، آن را تا کنون پا برجا نگاه داشته‌ است. از اطراف این قلعه گنجینه‌ هایی کشف شده‌ است.

گنبد پیر محله، یکی از نقاط تاریخی شهرستان رودسر می‌باشد. بنای این گنبد در ۷ کیلومتری جاده رحیم آباد واقع در جنوب شرقی شهرستان رودسر قرار دارد. ساخت گنبد مربوط به دوره کیانیان و به صورت هشت ضلعی می‌باشد. در زیر این گنبد خانه سردابی قرار دارد که گویی محل برداشت آب بوده است. این بنا در سال ۱۳۵۶ توسط سازمان میراث فرهنگی کشور با شماره ۱۵۴۲در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

منطقه تفریحی اشکور در ارتفاعات ییلاق شوئیل، آسمانرودمایستان پایین و روستای کاکرود با آسیابهای آبی از سایر مناطق گردشگری این شهرستان هستند.

عمارت شهرداری رودسر یکی از آثار تاریخی این شهرستان می‌باشد. این عمارت مربوط به دوره پهلوی اول است و در رودسر، جنوب غربی میدان امام واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از دیگر نقاط دیدنی این شهرستان، می‌توان  به مواردی دیگر اشاره کرد:

مجموعه یهودی محله
غار سجیران
کاخ رضاخان (ناهار خوران)
گورستان آستانه ورلرده تله سر
گورستان پس گور
محوطه آستانه بن دلیجان
مجموعه میدان رودسر
خانه جواد نصری
حسینیه و منزل حاج هادی
حسینیه و منزل میر جوادی
قلعه گردان
آرامگاه سید میرعسگر قاسم‌آباد
قبور سادات مرعشی
آبشار ودره زیبای آسمانرود مایستان اشکور

 

 

کاخ اختصاصی رضا شاه (کاخ نهار خوران)

این کاخ در محوطه پارک و جنب ساختمان فرمانداری شهرستان رودسر، در خیابان شهدا واقع شده و بنایی است مستطیل شکل به ابعاد 13×23 متر که دو فضای نعلی شکل در قسمت شمالی دارد.
مختصات بنا همان است که کم و بیش در دیگر کاخهای دوره ی پهلوی وجود دارد. بنایی است دو طبقه که با سیمان نماسازی شده و دارای سقف شیروانی است. اتاق ها و سالن اصلی دارای گچ بری های ساده است. این کاخ زمان کوتاهی برای اقامت های موقت مورد استفاده رضاشاه واقع شده و بیشتر به صورت یک بنای تشریفاتی آن را نگهداری کرده اند.
این بنا با شماره 1044 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

 

 

عمارت شهرداری رودسر

عمارت شهرداری رودسر مربوط به دوره پهلوی اول است و در رودسر، جنوب غربی میدان امام واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

 

 

 

پل خشتی تمیجان

این پل خشتی در ۶ کیلومتری جنوب غربی رودسر در استان گیلان، بر روی رودخانه تمیجان احداث شده‌است. گر چه کتیبه و سنگ بنا و یا یادبود در آن وجود ندارد، ولی از نوع طاق‌ها (طاق‌های جناقی) و مصالح بکار رفته در آن می‌توان این پل را به دوره صفوی نسبت داد.

بدنه و پاهای پل آجری است، ولی کف پل سنگ‌فرش است و دارای چهار دهانه بزرگ می‌باشد. دهانه‌ های کوچک‌تری نیز در طرفین این دهانه‌ ها وجود دارد. طول پل ۶۰ متر و عرض آن ۵ متر است. در بدنه پل چند اتاق که طاق آنها به شیوهٔ ماهرانه‌ای ساخته شده وجود دارد. این طاق‌ها احتمالاً محل اتراق رهگذران و کاروانیان در ایام بارندگی بوده‌است.

پل خشتی تمیجان در فهرست آثار ملی کشور با شماره ۱۱۲۵ به ثبت رسیده‌است.

 

 

گنبد پیر محله

گنبد پیر محله رودسر در دهکده پیر محله رانکوه در ۱۰ کیلومتری جنوب رودسر واقع شده است. گنبد پیر محله بنای آجری مربوط به اوایل دوره صفویه از دوره كیائیان می باشد. بنای مورد بحث با توجه به ساختار كه در علم معماری بسیار جالب است، بعنوان یكی از عجایب گیلان شناخته شده است.

گنبد پیر محله دارای یک ایوان کوچک در سمت ورودی و دو اتاق کوچک در طرفین آن است. گنبد خانه به شکل هشت ضلعی و ساده ساخته شده و سطح آن را گچ اندود کرده اند. قطر دیوارها حدود ۶۵ و قطر دیوار گنبد حدود ۱۱۵ سانتی متر است . از مشخصات بنا، گنبد دو لایه آن است. در داخل اتاق میانی، محرابی با دهنه ای به عرض ۹۰ و بلندی ۱۷۰ سانت تعبیه شده است. این بنا فاقد عناصر تزئینی و نمونه یک معماری اصیل و سنتی گیلان است.

طاق نماهایی در بیرون بنا در کادرهایی چهارگوش و مستطیل جای گرفته و دارای طاق جناقی است. در داخل بنا نیز طاق نماهایی به ارتفاع ۳۰/۳ متر دیده می شود. آجرکاری خارجی بقعه، ساده و در قسمت فوقانی دیوارها، قرنیزهایی متمایل به خارج وجود دارد. با توجه به معماری بقعه از جمله استفاده از قوس های جناقی تیز، پیش آمدگی قرنیزهای فوقانی و نوع گورسازی که شبیه سردابه است، این بنا شباهت به معماری دوره ایلخانی دارد. همچنین در زیر این گنبد خانه سردابی قرار دارد که گویی محل برداشت آب بوده است.

در اتاق غربی، پلکانی است که با هجده پله‌ بیست و پنج سانتی‌متری به بام اتاق‌ها و راهرو می ‌رود. عظمت گنبد از بام بیشتر محسوس است. بلندی کمربند گنبد 185 سانتی‌متر و محیط دایره‌ی این کمربند بیست متر تمام است. بلندی گنبد بیرونی 550 سانتی‌متر و قطر طاق آن 70 سانتی متر و فاصله‌ی میان گنبد درونی و بیرونی50 سانتی‌متر است. اگر برای بناهای تاریخی گیلان عجایب هفتگانه‌ای در نظر بگیریم، گنبد پیرمحله بی‌شک یکی از آن‌ها خواهد بود.

متاسفانه این بنا برعکس بناهای باستانی دیگر مورد توجه مردم قرار نگرفته و متروک است که همین موضوع یکی از عوامل مصون ماندن بنا وعدم مرمت های بی اساس از طرف مردم می‌ باشد.

گنبد پیر محله رودسر در سال ۱۳۵۶ توسط سازمان میراث فرهنگی کشور با شماره ۱۵۴۲در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

قلعه بندبن

 قلعه بندبن رودسر که نزد اهالی منطقه به “دُزبن”، “دِزبن” و “بندبن” نیز شهرت دارد، با برجی به ارتفاع ۱۲ متر در جنوب شهرستان رودسر و در جنوب غربی قاسم آباد کلاچای در روستای زیبا و کوچک”بندبن” با مردمانی میهمان نواز، واقع شده است. قدمت قلعه بندبن به صدها سال پیش باز می‌ گردد که ساکنان این نقطه جغرافیایی، از آن به ‌عنوان قلعه دفاعی در برابر حملات دشمنان دریایی خود استفاده می ‌کردند و از حوالی آن گنجینه‌ های بسیاری کشف شده‌ است.
در زیر این قلعه، راه ها، راهروها و دالان هایی برای تردد وجود داشته که نقشه زیرزمینی آن در حال حاضر موجود نیست. در معماری این قلعه از مواد و ترکیبات خاص و کم نظیری استفاده شده ‌است که با وجود رطوبت شدید هوا در حاشیه جنوبی دریاچه خزر آن را تاکنون پابرجا نگه داشته ‌است.
معماری بی نظیر در کنار زیبایی چشم انداز قلعه، شگفتی کارشناسان یونسکو را سبب شده است. زیرا در ساخت این قلعه، از ترکیب خاصی از زرده تخم مرغ و ساروج به منظور استحکام میان سنگ ها استفاده شده ‌است. برج موجود، بخشی از یک قلعه بسیار بزرگ بوده که برج نگهبانی آن در بخش جنوبی قلعه و مشرف بر دهکده بندبن، هنوز نیز کاملا سالم باقیمانده‌ است. این برج سنگی، به قطر 4.5 متر، هشت سنگ انداز سالم دارد.
از خود قلعه جز یک دیوار سنگی با ملاط گچ به طول پنج متر و به پهنای ۱۲۰ سانتیمتر چیز دیگری بر جای نمانده و بخش شمالی آن توسط جویندگان گنج و غارتگران آثار باستانی ویران شده‌ است. در جبهه خاوری، درب قلعه به ارتفاع یک متر هنوز پا برجاست.
برج بندبن در فاصله هزارمتری روستای “بندبن” دهستان “اوشیان” از توابع بخش چابکسر شهرستان رودسر در پنج کیلومتری از غرب جاده رشت به چالوس بر بلندای کوهی صخره ای قرار دارد. دسترسی به قلعه از راه شهر رودسر به روستای بندبن میسر است. باید وارد باغات مرکبات بندبن شد و با طی یک کیلومتر به برج رسید.
قلعه بندبن در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۹۲۴ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

قلعه گردن طول لات

قلعه گردن رودسر در شهرستان رودسر، بخش رحیم آباد، روستای تول لات در استان گیلان واقع شده است. قلعه ای که به قلعه گردن تول لات معروف است. قلعه گردن تول لات

رودسر قلعه ای تاریخی به ارتفاع 80 متر مشرف به رودخانه پلرود است. درازای بنای قطعه حدودا 50 متر و پهنای آن 40 متر است و ضخامت دیوارها نیز بیشتر از یک متر می باشد. نوع مصالح به کار رفته در این بنا سنگ بوده و ملات آن نیز ساروج می باشد و سوراخ های موجود در قسمت داخلی دیوارهای جنوبی نشانگر تیر ریزی های چوبی و طبقاتی بودن آن می دهد. در قسمت شرقی وجود سکوهایی از سنگ که احتمال می رود پله بوده، نشانگر ورودی قلعه می باشد.
در برخی کتاب‌های تاریخی استان گیلان قدمت این قلعه را دوران سلجوقی دانسته ‌اند؛ ولی با توجه وجود خندق‌ هایی که در اطراف آن حفر شده ‌اند، قدمت آن ‌را به پیش از دوران سلجوقی می‌ توان نسبت داد. متاسفانه بخش عمده‌ای از آن براثر زمین لرزه سال ۱۳۶۹ تخریب شد. قلعه گردن که به اشتباه در بعضی از منابع اینترنتی قلعه گردان آمده، احتمالا سه طبقه داشته و در اصلی آن به سمت جنوب و به‌ سوی رودخانه و جاده باز می ‌شده است.
اخیرا باستان ‌شناسان در هنگام گمانه ‌زنی در محوطه قلعه گردن، یک گور دسته‌ جمعی منحصر به ‌فردی را بدست آوردند که آرامگاه خانوادگی شخص مهمی بوده است. گور یادشده در شمال شرقی قلعه و مشرف به رود کشکوه است که در آن چهار اسکلت که بدلیل رطوبت زیاد تقریبا از بین رفته‌ اند وجود دارد. این گور، شش ‌ضلعی است و با یک تخته‌ سنگ بسیار بزرگ پوشانده شده است. ورودی آن، دیواره‌های سنگ ‌چین دارد که این موضوع یک ویژگی منحصر به ‌فرد بوده و تاکنون گوری با این مشخصات در استان گیلان به ‌دست نیامده است. قدمت این گور دو هزار و پانصد تا دو هزار و هشتصد سال است. ‌قدمت این گورستان مربوط به هزاره اول پیش از میلاد است و چهار اسکلت کاملا پوسیده و ۱۶ شی در آن به ‌دست آمده‌ اند؛ زیرا مردم آن زمان به زندگی پس از مرگ معتقد بوده ‌اند.
‌باستان ‌شناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان بیان کرده است که از میان اشیای بدست آمده، اشیای مفرغی نیز وجود دارند که یکی از این اشیا، تبری دولبه با کاربری کلنگ است که در جلو در ورودی گور بدست آمد. سفالینه‌ های این گور به ‌دلیل قرار گرفتن در نزدیک رودخانه و منطقه مرطوب براثر برخورد در هنگام کاوش، ترک‌های فراوانی خورده ‌اند.

قلعه گردن در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۴۰۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

 

 

قلعه دز ماشین

بقایای قلعه دز ماشین مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان رودسر، بخش رحیم آباد، روستای لیما واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۹۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

 

 

غار دیارجان

این غار در روستاهای عاشورآباد و دیارجان از توابع شهرستان رودسر واقع شده است.

 

 

 

 

 

 

بقعه هفت امام رودبارک

اين بقعه در نزد مردم اشكورات داراي ارزش و اعتبار مذهبي بسيار بالايي است. در كنار اين بقعه مزار بسياري از علمایي كه در حوزه هاي مختلفي در حال تدريس بودند بعد از وفات به اينجا منتقل شده اند،  وجود دارد .

آدرس : بخش رحيم آباد، دهستان اشكور سفلي،  روستاي رودبارك

 

 

 

 

کوه عروس و داماد

کوه عروس و داماد یکی از عجایب اشکورات است که در روستای “زیاز” واقع شده است. این روستا با روستاهای آغربن کندسر، گرمابدشت، دیورود و سجیران همسایه بوده و در 26 کیلومتری بخش رحیم آباد و 41 کیلومتری جنوب غربی شهرستان رودسر واقع شده است.

در شمال منطقه سی پل، کوه سنگی با شیب بسیار تند واقع شده است که در بالاترین نقطه آن دو مجسمه سنگی به شکل عروس و داماد قرار دارد.

کوه عروس و داماد به واسطه اینکه در بین کوه‌های دیگر اشکور از زیبایی و شکوه خاصی برخوردار است، نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب نموده و ناخودآگاه متوجه عظمت خالق هستی که باعث این همه زیبایی است، می‌کند.