فومَن یکی از شهرهای استان گیلان و مرکز شهرستان فومن است. این شهر در ناحیهٔ جلگه‌ای گیلان قرار دارد و در میان باغ‌ها و شالیزارها محصور شده است. فومن را به خاطر مجسمه‌های زیادی که در آن وجود دارد به عنوان شهر مجسمه‌ها نیز می‌شناسند همچنین از زیبایی‌های دیگر این شهر می‌توان به وجود درختان چنار بسیار زیاد در خیابان‌های آن اشاره کرد. این شهر با داشتن پیشینه تاریخی و مناظر زیبا هرساله میزبان گردشگران زیادی است.

فومن در فاصلهٔ ۲۷ کیلومتری رشت، ۳۵۶ کیلومتری تهران و در فاصلهٔ ۵ کیلومتری صومعه‌سرا (نزدیک‌ترین شهر به آن) قرار دارد. این شهر از گذشته در مسیر راه مسافرینی است که قصد رفتن به ماسوله یا قلعه‌رودخان را دارند، قرار داشته است. شهر مزبور در حال حاضر دارای مساحتی معادل ۲۹ کیلومترمربع بوده ودر ارتفاع ۳- متر از سطح آبهای دریای آزاد است.

فومن با اراضی دشت سرسبز ومناطق کوهستانی و کوهپایه‌ای، یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین منطقه‌های شمالی ایران بوده ودارای قدمتی چند هزار ساله است. سابقه این منطقهٔ کهن به دوران پیش از اسلام می‌رسد و در قرون گذشته از مراکز سیاسی و اقتصادی بخش بیه پس گیلان (گیلان غربی) شمرده می‌شد. تا اوایل قرن یازدهم هجری، یعنی سال‌های آغازین سلطنت شاه عباس کبیر صفوی، مرکز بخش گیلان غربی و همچنین تختگاه و کانون فرمانروایان محلی نیز محسوب می‌گردید و توسط بعضی از آنها مانند خان احمد گیلانی مورد هجوم و غارت قرار گرفته است.

شهر مزبور به گواهی تاریخ از جمله شهرهای قدیمی و اولیه گیلان است که دربارهٔ ابتدای پیدایش آن آگاهی روشنی در دسترس نیست. قراین تاریخی بیشتر بیانگر آنند که این شهر در دورهٔ پیش از اسلام، یعنی زمان ساسانیان (۶۵۲–۲۲۴ میلادی) و حتی قبل از آن برقرار بوده و گروهی از اقوام کاسپی و کادوسی به عنوان دو قوم از اقوام باستانی سواحل جنوبی دریای خزر حداقل در ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال پیش در این نواحی سکونت داشته‌اند. منطقهٔ مزبور از زمانهای دیرین، یکی از کانونهای زندگی دو تیرهٔ گیلک و تالش بوده و با اهمیتی که داشته، پرآوازه نیز بوده است. نام فومن بیشتر از هنگامی به میان آمد که خاندان حکومتگر «گیلانشاه» و «دابویهیان» از اواخر دوره ساسانی به بعد در این سامان به فرمانروایی رسیدند.

پس از این، نام فومن با تاریخ خاندان حکومتگر اسحاق‌وند گره خورده است. این خاندان مقتدر محلی از توانمندترین دودمان محلی گیلان بیه پس در قرون هفتم تا نهم هجری به شمار می‌رفتند و مورد احترام سایر امیران محلی مناطق گیلان بیه پس مانند شفت، گسکر، تولم و حتی رشت نیز بودند. از متشخص‌ترین و معروف‌ترین چهره‌های این خاندان به امیره دباج می‌توان اشاره داشت که به هنگام لشکرکشی مغولان به فرماندهی اولجایتو به سرزمین گیلان در اواسط ذیقعده سال ۷۰۶ه‍.ق (اردیبهشت ۶۸۶ه‍. ش) در برابر یورش ایشان به همراهی رکابزن تولمی و یارانش به سختی پایداری نمود ولی در نهایت مجبور به پرداخت باج و خراج ابریشم گردید.

دربارهٔ وجه تسمیه یا علت نام‌گذاری فومن و معانی آن نظریه‌های مختلفی اراِئه گردیده وآرای گوناگونی نیز وجود دارد. بااین همه در رابطه با این موضوع آنچه که به حقیقت نزدیک است این است که فومن واژه‌ای بازمانده از زبان ایران باستان بوده که در مجموع از دو بخش «فو» یا «پو» و «من» تشکیل شده است.  پو و پویی در زبان اوستایی به معنای در آغاز پناه بخشیدن آمده و «من» نیز به معنی دریافتن و اندیشیدن می‌باشد که با توجه به این فومن را می‌توان پناه‌گاه اندیشه یا اندیشمندان معنا نمود. همچنین در فرهنگ فارسی معین واژه فوم به معنای سیر آمده است. این واژه به همراه پسوند ن=ان معنای جایگاه کشت سیر یا کشتگاه بقولات و مانند آن می‌دهد؛ بنابراین از آنجا که در این ناحیه سیر به عمل می‌آمد، آنجارا فومن نام نهادند. به گفته برخی نام قدیم فومن «بومن» بوده و شاید «فومن» عربی شده پومن باشد.

ساکنان فومن را اقوام ایرانی گیلک‌ها وتالش‌ها تشکیل می‌دهند. فومن شهری است که در میان مزارع و باغ‌های اطراف خود محصور شده‌است. برنجکاری، کشت چای و توتون و پرورش کرم ابریشم از فعالیت‌های اصلی فومن است که عمدتاً در اطراف شهر دیده می‌شود. شهر فومن را به خاطر وجود مجسمه‌های فراوان بعنوان شهر مجسمه‌ها نیز می‌شناسند. اهالی این شهرستان از دو قوم عمده «گیلک» و «تالش» می‌باشند که گیلک‌ها با زبان گیلکی از شاخه زبانهای هند و اروپایی در نواحی جلگه‌ای و تالشان نیز با لهجه تالشی بیشتر در نواحی کوهستانی به سر می‌برند. هر دوی این گویش‌ها در ارتباط تنگاتنگ با دیگر زبان‌های هند و اروپایی مانند کردی و فارسی هستند که هرکدام دارای زبان، آداب و رسوم خاص خود می‌باشند. از نظر دیانت و مذهب نیز به جز عده‌ای اندک از اهل تسنن بقیه شیعه اثنی عشری می‌باشند.

فومن شهری قدیمی است و به همین دلیل هنوز بافت قدیمی معماری خود را داراست. معماری سنتی این شهر مانند دیگر شهرهای استان گیلان است و سقف شیروانی و دیگر اجزای معماری سنتی شمال ایران تشکیل شده است. رود “گاز روبار” از میانهٔ قسمت جنوب شرقی شهر فومن رد می‌شود و در قسمت‌هایی از آن عرض آن بسیار کم شده است به طوری که تنها به شکل نهر باقی مانده است.

فومن قدیم شهری در بین دو رودخانه بوده که امروزه در زبان محلی گیلکی آن‌ها را به نام شوپول (به معنای رودخانه یا جوی آب) و گازروبار می‌شناسند. ساکنین قدیمی این شهر اقوام گیلک بوده‌اند که امروزه جمعیت آنها کم شده است.

همچنین می‌توان از محله‌های قدیمی آن به بالا محله، پائین محله (این محله دیگر به طور کلی از بین رفته است و جزء میدان اصلی شهر و مناطق تجاری آن شده است)، شهربیجار، سیاچا، شوپول کنار (به معنای کنار رودخانه می‌باشد) و گوربه کوچه اشاره کرد.

فومن قدیم دارای بازار بزرگ هفتگی به نام سه‌شنبه بازار بوده است که آوازه آن حتی در آن زمان از مرزهای استان گیلان نیز گذشته بوده است.

شهرستان فومن از نظر صنعت گردشگری و هم چنین اکوتوریسم (طبیعت گردی) از جایگاه ویژه‌ای در ایران و حتی در جهان برخوردار بوده و با چشم‌اندازهای بی‌نظیرش به یکی از قطب‌های توریستی تبدیل گشته است. در یک تقسیم‌بندی کلی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان را به پنج بخش طبیعی، تاریخی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می‌توان تقسیم نمود.

اقتصاد فومن با توجه به جغرافیای آن شکل گرفته است. فومن منطقهٔ معتدلی است که سرسبزی در آن موج می‌زند و به تبع همین آب و هوای معتدل مردم آن از دیر باز برای گذران زندگی به کشاورزی و دامپروری مشغول بودند. از جمله فعالیت‌های کشاورزی مردم این ناحیه می‌توان به کشت برنج وچای که هنوز هم متداول است اشاره نمود. کشت توتون از دیگر فعالیت‌های مردم این منطقه بود که با توجه به سختی کار و ارزانی خرید محصول مانند گذشته از رونق چندانی برخوردار نیست. پرورش کرم ابریشم نیز از دیگر فعالیت‌های مردم فومنات است که اکنون از رونق افتاده است.

مردمان مناطق کوهپایه‌ای که غالباً به گویش تالشی سخن می‌گویند به دام پروری مشغول بوده‌اند ومردمان مناطق جلگه‌ای که به گویش گیلکی سخن می‌گویند بیشتر به کشاورزی می‌پرداختند. وجود چشم‌اندازهای بکر و دست نخورده، نزدیکی دشت‌های وسیع به کوهپایه‌ها، مناطق جنگلی و مردم میهمان نواز موجب شده است که این شهرستان به عنوان یکی از مناطق گردشگری مورد توجه قرار گیرد. وجود مجسمه‌های زیبا و تقریباً در اندازهٔ اصلی این شهر را به شهر مجسمه‌ها معروف نموده است. ماسوله و قلعه رودخان دو منطقه تاریخی با سبک معماری خاص هستند که موجب جلب بسیاری از گردشگران به شهرستان فومن می‌شوند. گردشگری در شهرستان فومن مولد فرصتهای شغلی بدیع و جدیدی شده است.

کشاورزی
کشاورزان فومن از ایام قدیم در این منطقه به کشت برنج اشتغال داشته‌اند که نتیجه آن ظهور چند رقم بومی برنج می‌باشد که در نتیجه انتخاب سنتی توسط کشاورزان حاصل شده‌اند و این در حالی است که در سال ۱۳۹۲ دارای ۱۳ هزار و ۸۷۰ هکتار اراضی شالیزاری بوده که ۷۲ هزار تن شلتوک و حدود ۴۷ هزار تن برنج سفید از آن استحصال شده است و در مجموع این شهرستان ۶ درصد برنج استان را تأمین می‌کند.

 

 

منطقه تاریخی هفت دغنان

منطقه تاریخی هفت دغنان، در بیست و پنج کیلومتری غرب صومعه‌سرا در بخش مرکزی دهستان ضیابر و روستای بهمبر واقع شده است.

برای رسیدن به شهر تاریخی هفت دغنان، باید از روستای بهمبر عبور کنیم، و در حد فاصل بهمبر و پونل در دو سوی رودخانه واویلا (اسکندررود) لابلای درختان جنگل”هفت دغنان” ویرانه های یکی از بزرگترین و وسیع ترین شهرهای تاریخی گیلان را مشاهده خواهیم کرد.

” هفت دغنان”  تا زمان فتحعلی شاه قاجار منطقه وسیع گسكر شامل زمین‌های گسكر و خاک ماسال و شاندرمن و تالش دولاب می‌شد و مرکز حکومت این سرزمین حاصلخیز شهر گسكر یا گوراب بود که همان هفت دغنان امروزی محسوب می‌شود. آثار تاریخی شهر گسکر نیز در زیـر ریشه‌های درختان جنگلی منطقه هفت دغنان مدفون می‌باشد.

وجه تسمیه هفت دغنان از (هفت + دغن + ن) ترکیب یافته است. «دغن» در زبان گیلکی به معنی رودخانه و نهری غیرطبیعی است و «ان» نیز پسوند مکان است به باور ساکنان منطقه هفت پادشاه یا خاندان بزرگ در گوراب گسكر یا منطقه هفت دغنان حکومت می‌کردند و به گفته آنان به هفت خان معروف بوده است.

آثار تاریخی به جا مانده آن در حدود نیمی از جنگل هفت دغنان را آثار باروی شهر، حمام‌ها، پل‌ها و معابر و مساکن پوشانده که به همراه آن قطعات سفال‌های ساده و لعاب‌دار منقوش از دوره صفویه و قبل از آن در مقیاس وسیع پراکنده است.

از آثار تاریخی به جا مانده در این ناحیه می‌توان حمام خرابه و چند خانه ویران و پل آجری و قلعه کول و پل خشتی و استخر قدیمی برای ذخیره آب را نام برد. همچنین آرامگاه سید شرفشاه عارف بزرگ گیلانی در این منطقه واقع است که یکی از زیارتگاه‌های مهم منطقه به شمار می‌آید.

این منطقه از نظر کشاورزی و دامداری از زمان قدیم مرکز پرورش دام و کشت گندم و برنج و انواع میوه‌ها بوده و به لحاظ داشتن ابریشم و پرورش کرم ابریشم و بافته‌های ابریشمی معروف بوده است. این منطقه از زمانی که دولت صفویه شروع به بهره‌گیری از اختلافات امیران محلی در گیلان و نفوذ در این سرزمین را اساس استقرار حاکمیت خود قرار داده استقلال خود را نیز از دست داد.

براساس افسانه‌ای که در این منطقه رواج دارد، ماری، بچه‌ای را داخل گهواره نیش می‌زند و پدر و مادر بچه به تعقیب مار پرداخته و آنرا می‌کشد و سپس مارها به منطقه حمله می‌کنند و مردم نیز از ترس مارها محل سکونت خود را تخلیه می‌کنند، این افسانه‌ای است در مورد چگونگی متروک ماندن این منطقه تاریخی.

افسانه‌های دیگر می‌گوید که قورباغه‌ای بزرگ و سمی داخل آب استخر بوده و آنرا مسموم می‌کرده و گاو و گوسفند از آن آب می‌خوردند و شیرشان انسان را مسموم می‌کرد و مردم منطقه نیز نتوانستند قورباغه را از بین ببرند و به ناچار شهر را ترک کردند و با گذشت زمان از این منطقه جز ویرانه‌ای چیزی باقی نماند.

وضعیت کنونی منطقه؛ در حال حاضر تمامی جنگل این منطقه تاریخی متعلق به شرکت شفارود است و از آثار تاریخی بدست آمده در آن می‌توان به انواع مهره‌ها و انگشتر مردانه و سکه‌هایی از جنس مس و روی و پیه سوزهای سفالی و چراغ‌های روغنی و کوزه‌های گلی بزرگ که برای تدفین از آن استفاده می‌کردند، نام برد. همچنین در این منطقه کوزه‌های سفالگری و آجرپزی و کارگاه‌های شیشه‌گری و آهنگر و قبرستان‌های قدیمی کشف شده است.

این منطقه با آبادی‌های اطرافش حدود دویست و پنجاه سال پیش به علت شیوع سیاه فویتل (طاعون سیاه) سکنه‌اش را از دست داده و به سبب روییدن درختان به جنگل‌های اطراف متصل شده و به صورت جنگلی بکر باقی مانده تا سال 1300 شمسی که جاده‌ای بین صومعه سرا و رضوانده کشیده شد و روستاهای کسماء و اباتر و طاهرگوراب، ضیابر، بهمبر و دارسرا، چنگیران در مسیرش قرار گرفت که کم کم تحت مالکیت هفت خان بزرگ منطقه به نام‌های؛ سلیمان پاشاخان ساسانی، امان ا… خان، فتح ا… خان، عزیز ا… خان که همه ساسانی بودند، عمید همایون، پاشاخان دهزاء و میرزا یوسف خان شبان درآمد.

 

 

 

 

قلعه رودخان

دژ رودخان یا قلعه حسامی نام قلعه‌ای است متعلق به دوره سلجوقیان که بر فراز ارتفاعات جنگلی شهرستان فومن در روستای زیبای رودخان ساخته شده و ۲٫۶ هکتار مساحت و ۶۵ برج و بارو و دیواری به طول ۱۵۰۰ متر دارد. دژ رودخان در 30 کیلومتری شهر فومن است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب‌ها به ایران دانسته‌اند.

این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته است. فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر، تا ماسوله ۴۵ کیلومتر و تا شفت ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن ۲۵ کیلومتر، تا ماکلوان تقریباً ۳۵ کیلومتر و تا ماسوله ۶۰ کیلومتر است. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر ارتفاع از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودی با همین نام جاری است.

این دژ با ارزش تاریخی که دارد بنابر ساختار، معماری و ویژگی‌های استراتژیکی و رزمی، در ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ خورشیدی، به شماره ۳/۱۵۴۹ در سیاههٔ یادمان‌های دیرین ایران “فهرست آثار تاریخی و ملی” ماندگار شد.

برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب‌ها به ایران دانسته‌اند. در دورهٔ سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است.

بر روی کتیبه سر در ورودی قلعه که اکنون در موزهٔ گنجینهٔ رشت نگهداری می‌شود، درج شده که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین تجدید بنا شده است. امیره حسام الدین دباج فومنی (مظفرالسلطان)، فرمانروای بیه‌پس اولین قدرت منطقه‌ای بود که از اطاعت از صفویان سرپیچی کرد، و قلعه رود خان را بازسازی کرد تا از آنجا به مقاومت بپردازد ولی موفقیتی به دست نیاورد و به دربند گریخت و نهایتاً دستگیر و در تبریز اعدام شد.

قلعه رودخان از دو بخش ارگ و قورخانه تشکیل شده است. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراول‌خانه‌ها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر اطراف مسلط است. چشمه‌ای نیز میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد.

بخش شرقی قلعه شامل دوازده ورودی، زندان، درب اضطراری، حمام و آبریزگاه است. بخش غربی دوازده ورودی دارد، چشمه، حوض، آب‌انبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه شاه‌نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شده‌اند، دیگر بناهای این بخش را تشکیل می‌دهند. ۴۰ برج دیده‌بانی دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاق‌های هشت ضلعی آن با طاق‌های گنبدی پوشانده شده است. دور تا دور دیوارها و برج‌ها روزنه‌هایی شیب‌دار دیده می‌شود که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شده‌اند. لازم است ذکر شود که در طول تاریخ قلعه، هیچ‌گاه دشمنی به آن نفوذ نکرده و نتوانسته آن را فتح کند.

چون این قلعهٔ تاریخی در کنار رودخانه‌ای بنا شده، معادل باستانی دژ رودگان یا روگان یا تغییر یافته آن به نام قلعهٔ رودخان خوانده می‌شود. این قلعه به زبان اهالی آن منطقه که تالش هستند قله رخون نامیده می‌شود. سپس به مرور زمان به قلعه رودخان تبدیل شده است. این قلعه در دوران‌های تاریخی به نام‌های قلعهٔ هزارپله، حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز خوانده شده است.

قلعه رودخان از نظر زمین‌شناسی در منطقه‌ای بنا شده که در تقسیم‌بندی زمین‌شناسی به مجموعه گشت شهرت دارد و طبق بررسی‌های اشتوکلین شامل دو فاز دگرگونی است. اولی مربوط به پرکامبرین-پالئوزوئیک با شدت دگرگونی بالا است و دیگری به زمان مزوزوئیک و با شدت دگرگونی پایین مطلق است.

با توجه به گزارش‌های زمین‌شناسی، احتمال وجود ذخایر آهن در این منطقه بالا است. شواهدی برای فعالیت معدن کاری باستانی در این منطقه گزارش شده است. از جملهٔ آن‌ها پس‌مانده‌های ذوب در این منطقه‌است.

 

 

حمام گلستان (گلشن)

حمام‌های‌ قدیمی‌ گلشن‌ وطاهر گوراب‌ در شهرستان‌ فومن‌ مربوط‌ به‌ دوره‌ قاجاری و اوایل‌ پهلوی‌ است و حمام‌ قدیمی‌ آق‌اولر در شهرستان‌ تالش‌مربوط‌ به‌ دوره‌ قاجاری می باشد. حمام گلستان که به حمام گلشن نیز معروف بود، از نظر قدمت مربوط به اوایل دوره ی پهلوی می باشد. این حمام با مساحت ۳۰۰ متر مربع در مرکز شهر قرار گرفته است و بنا به اظهارات مالک آن، توسط شخصی به نام رضوان اله ساخته شده است. بر طبق نوشته های بیرونی روی کاشی ها، حمام مزبور توسط حاج قاسم معمار رشتی در سال ۱۳۵۴ ه.ق. (۱۳۱۴ ه.ش.) به اتمام رسیده است.
این حمام در خیابان دی شهر فومن قرار دارد. بنا دارای قوس های فراوانی است و دارای چند گنبد است که گنبد مرکزی از همه بزرگ تر است و تقریباً بر همه ی گنبدها احاطه دارد و نمای زیباتری نسبت به بقیه دارد. یکی از مهم ترین ویژگی های بارز بنا ،کاشی کاری زیبای سر در ورودی بناست که دارای نقش و نگارهای زیباست. در ساخت این بنا از مصالحی مانند آجر و ساروج استفاده شده است .
حمام سنتی ایرانی فرهنگ و آداب خاصی داشت بویژه برای عروسی ها و مراسم ملی. در قدیم معمولا هفته ای یک بار حمام می رفتند و شلوغ ترین روزهای حمام های ایرانی جمعه، چند روز عید و بخصوص یک روز قبل از نوروز بوده است.

 

 

قلعه کول

قلعه کول، در فاصله ی 200 متری شمالِ جاده ی اصلی و … متریِ راهِ قدیمیِ فومن به ماسوله ، روی تپه ای طبیعی دیده می شود.. بعد از عبور از روی کانالی و طی مسافتی حدود 50 متر به این قلعه می رسیم. قلعه کول، روی بلندی تپه طبیعی قرار دارد که حدود 10 متر از زمین های اطرافِ خودش بلندتر است.. ریشه ی درخت ها باعث شده تا دیوارهای قلعه به کلی ویران شوند.. قلعه کول، بیضوی شکل و اطرافش از چهار طرف، شیب دارد.. وسعت قلعه ، حدود 6000 متر مربعِ مرکز قلعه ، بقایایی از دیوارهای آجری به طول 1 تا 2 متر، از قُلوه سنگ های خاک و آجر با ملاطِ ساروج ساخته شده است..  رویش گیاه های خاردار در سطح قلعه، بررسی دقیق را دشوار کرده است.. قرار گرفتن بقایایی از دیوارهای قلعه در زیر درختهای جنگلی و بوته های خاردار، نشان دهنده عظمت این قلعه در گذشته بوده است. . قلعه کول ، از معدود قلعه های قدیمی در منطقه ی جلگه ای گیلان است و با کاوش های علمی می شود نقشه ی کاربری و قدمتش را به دست آورد.

 

 

 

 

مناره کلده

کلده، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان فومن در استان گیلان است. این روستا در دهستان لولمان قرار دارد . این مناره در روستای کلده فومن قرار دارد و در محوطه منزل مسکونی یکی از روستاییان واقع شده است که آجرهای آن به دلیل شرایط آب و هوایی از بالا فرو ریخته و از پایین نیز به دل خاک فرو رفته است و تنها قسمت باقیمانده و ایستایی این مناره که مشهود است به چهارمتر می رسد، همین قسمت باقیمانده نشان دهنده سبک معماری و شباهت فوق العاده زیاد این مناره با مناره گسکر ( واقع در 9 کیلومتری غرب صومعه سرا ) است تا جاییکه اهالی معتقدند این دو مناره توسط یک راهروی زیرزمینی به هم متصل بوده اند.

 

 

 

 

 

 

 

 

روستای فوشه و غار خون فوشه

روستای فوشه در 22 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن قرار گرفته است و یکی از روستاهای همجوار قلعه رودخان است. به طور دقیق تر از روستای قلعه رودخان به سمت روستای فوشه 4 كیلومتر فاصله است فوشه از جنوب و جنوب غربی وغرب به جنگل ها و ارتفاعات و کوهستان های زیبا و از شرق و شمال شرقی به روستاهای حیدرالات و قلعه رودخان منتهی می ‌شود. فوشه روستایی است که در دل کوه و جنگل که با توجه به پراکنده بودن خانه‌های روستایی تقریبا شبیه یک روستای خطی می ‌باشد که یک رودخانه‌ پر آب که از ارتفاعات بالای غار سرچشمه می ‌گیرد این روستا را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم نموده و مناطق مسکونی روستا هم در قسمت شمالی و هم در قسمت جنوبی رودخانه احداث گردیده ‌اند.

 

 

 

 

غار خون فوشه
غاری جالب و دیدنی با قدمت بیش از هزار سال به نام خون فوشه که در کمرکش کوه و در منطقه ای جنگلی واقع شده است. نام این غار از نام روستا گرفته شده با پیشوند “خون” که در زبان محلی به چشمه گفته می شود و این نام را به علت وجود چشمه در کنار غار بر آن نهاده اند. این غار همانند غار های دیگر در سراسر کشورمان از اهمیت تاریخی و زمین شناسی برخوردار است.
مسیر دسترسی به غار خون فوشه :
غار خون فوشه در موقعیت جغرافیایی 49 درجه و 9 دقیقه و 54 ثانیه طول شرقی و 37 درجه و 2 دقیقه و 41 ثانیه عرض شمالی و در ارتفاع 930 متری رشته کوه تالش در جنوب غربی روستای فوشه قلعه رودخان قرار گرفته است و از طرف جنوب به ارتفاعات برنا و لاسه پشت و تیکاو و از طرف شرق به ارتفاعات مته خوانی و از غرب به ارتفاعات دزدبن منتهی می شود. به عبارتی غارفوشه در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب غربی روستای فوشه و ۴ کیلومتری قلعه رودخان در دل منطقه جنگلی به نام “خون” قرار گرفته است.
بعد از فوشه از جاده اصلی به محله للکی پرده سر می ‌رسیم، ارتفاع این محله 340 متر است که چیزی حدود 20 خانوار جمعیت دارد تا این محله جاده آسفالته است. کوهپیمایی از للکی پرده سر و در منطقه جنگلی و از کنار رودخانه برای رسیدن به غار شروع می ‌شود، در مسیر ابتدا به منطقه دامداری دریا لات؛ کله ماسون؛ ریحانه؛ شهرگاه؛ شیخ جمال؛ اناردشته؛ عسکاسون؛ سیاهپوست که تا این منطقه که حدود 5 و نیم کیلومتر است و ارتفاع آن 615 متر است از کنار رودخانه حرکت می‌ کنیم ولی بعد از سیا پوست از سمت راست رودخانه تا ارتفاع 70 متری صعود کرده و سپس به صورت افقی حرکت می‌ کنیم و پس از 1 ساعت و ربع کوهپیمایی به منطقه لیسندی به یک زیرشاخه رودخانه فوشه می ‌رسیم که ارتفاع آن 854 متر است و بعد از گذشتن از رودخانه به جهت جنوب غربی حرکت کرده و 10 دقیقه بطرف ارتفاع صعود می ‌کنیم که در اطراف درخت‌ های سرخدار یا کاج جنگلی مشاهده می ‌شود و بعد از 5 دقیقه نیز به سمت جنوب شرقی در شیب به صورت افقی حرکت کرده که به دهانه غار می ‌رسیم.

 

 

بقعه امامزاده سبزقبا

 آدرس : استان گیلان، شهرستان فومن ، روستای شنبه بازار 

آستان امامزاده سبزقبا (علیه السلام) در روستای شنبه بازار شهرستان فومن واقع شده است. در جلوی بنای ساختمان بقعه امامزاده کانالی به عمق سه متر کنده شده است که در آن چشمه ای می جوشد زائران به آن تبرک می جویند.
این بقعه و فضای پیرامون آن میزبان شهدای 8 سال دفاع مقدس می باشد که در کنار همرزمانشان در این مکان آرمیده اند. وجود بارگاه مقدس شهید سید جواد موسوی در محوطۀ بقعه متبرکه سبز قبا موجب شده تا این بقعه میزبان خیل عظیم بازدید کنندگان و زائرانی باشد که به قصد زیات سبز قبا و نیز آرامگاه شهید سید جواد موسوی به شهرستان فومن سفر می کنند.

 

 

 

 

مجسمه آناهیتا ( الهه آب )

آدرس: ایران، گیلان، فومن میدان شهدا

آناهیتا که یکی از معروفترین مجسمه های فومن است، به روایت اوستا، زنی است راست بالا و آزاده نژاد و شریف که قهرمانان او را می ستایند و به عنوان مظهر پاکی های ایران باستان، زنده و شاداب در یکی از میدان های اصلی شهر ایستاده است .
آناهیتا سالیان سال است با مشعلی در دست و سوار بر درشکه ای در میدان شهدای فومن چنان می تازد که گویی گردی به پای او نمی رسد. این زن سوارکار با دو اسب سفید خود، رو به سوی ماسوله می تازد .