مَنجیل از شهرهای شهرستان رودبار در استان گیلان در کشور ایران است. منجیل مرکز تجاری شهرستان رودبار در استان گیلان شناخته می‌شود. شهرمنجیل در مختصات جغرافیایی ۳۶ درجه و ۳۲ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۷ دقیقه ازخط استوا و ۴۹ درجه و ۱۱ دقیقه تا ۵۰ درجه ۵ دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبداء واقع شده‌است. منجیل در قسمت جنوبی شهرستان رودبار و همچنین جنوب استان گیلان ، در حد فاصل جلگه های کناره دریای خزر و رشته کوه البرز قرار گرفته است . تنها راه ورود به داخل شهر منحیل به صورت زمینی میباشد. در واقع منجیل در مسیر بزرگراه رشت – قزوین قرار گرفته برای ورود به این شهر باید در این مسیر قرار گرفت . توجه داشته باشید که اگر از سمت قزوین به این شهر سفر میکنید ، جاده قدیم و جدید در حال حاضر هر دو از این شهر عبور میکنند . این شهر از طرف استان زنجان نیز راه دارد که با نام مسیر زنجان – رشت شناخته میشود اما به صورت مستقیم به شهر منجیل راه ندارد و باید ابتدا پس از عبور از پل کنار سد سفیدرود و سپس مسیر کمربندی تونلهای منجیل به داخل شهر وارد شوید

.سد سفیدرود در نزدیکی این شهر ساخته شده‌است. سد سپیدرود نیز یکی دیگر از عوامل معروفیت و جذابیت منجیل است که در اوائل دهه ۴۰ بدست نیروهای فرانسوی در دهانه رودخانه سپیدرود واقع در شهر منجیل ساخته شد. رودخانه‌های شاهرود و قزل اوزن در شهر منجیل بهم می‌رسند و ابی که از این رودخانه‌ها می‌آید در پشت سد سپید رود و در دریاچهٔ سپید رود ذخیره می‌گردد تا نیاز شالی‌کاران و کشاورزان گیلانی را در بهار و تابستان تأمین نماید.

منجیل به شهر توربین‌های بادی ایران معروف است. این شهر زمانی با نام قریه منجیل پاره‌ای از عمارلو بود. منجیل در منطقه‌ای کوهستانی در کرانه شرقی سفیدرود قرار دارد. این منطقه‌ای به شدت بادخیز است. در سال‌های اخیر چندین نیروگاه بادی برای تولید برق از بادهای منطقه در منجیل نصب شده‌است. شهر منجیل جاذبه های گردشگری تاریخی و طبیعی چشم نوازی دارد.

سرزمینهای طبرستان و دیلم که در قسمت شمالی البرز و در پناه کوهها و دره‌های سخت‌گذر و جنگلهای انبوه قرار دارد، از قدیم الایام (حتی پیش از اسلام) حاکمیت خود را حفظ کرده بود، چنانکه زمان انوشیروان (خسرو اول ۵۷۹ – ۵۳۱ م.) تا مدتها این ولایت یک نوع حکومت خود مختار داشت.

بعد از فتوحات مسلمانان در سراسر ایران (با اینکه تا اقصی نقاط خراسان تحت نفوذ اعراب مسلمان در آمد)‌ باز هم طبرستان و دیلمان از حملات آنان محفوظ ماند. خاندانهای قدیم آن ولایت، مانند اسپهبدان و قارنیان و خانواده جستان (حدود رودبار و منجیل) همچنان به آداب و رسوم خود زندگی می‌‌کردند. همچنین، بسیاری مذهب خود را نیز حفظ کردند، تا روزگاری که گروههای از اعراب طرفدار خاندان علی و شیعیان زیدیه به آن نواحی پناه بردند و مورد حمایت همان خانواده‌ها قرار گرفتند. چنانکه وقتی «داعی کبیر» حسن بن زید در آن نواحی سکنی گزید، جمعی کثیر از مردم طبرستان و گیلان به طرفداری او برخاستند. همچنین در جنگ‌هایی که میان او و یعقوب لیث صفاری رخ داد، مردم گیلان از او حمایت نمودند.

نام شهر منجیل پیش از ظهور اسلام مانگیل بوده است . مفهوم محل سکونت گیل ها می باشد . محل تلاقی سه نوع آب وهوای معتدل خزر ، کوهستانی البرز و گرم و خشک مرکزی ایران نیز می باشد . از این حیث هوایی منحصر به فرد دارد و به دلیل تلاقی این سه هوا باد نسبتاً شدیدی که اغلب در بهار و تابستان با شدت بیشتری و در پاییز و زمستان با شدت کمتری می وزد . به همین دلیل منجیل شهر انرژی گیلان شمرده می شود . و این باد از قدیم به هفت باد معروف بوده است . «باد منجیل» بسیار معروف است و در سفرنامه‌های بسیاری به آن اشاره شده است. همچنین در جلسه‌ای در آکادمی علوم پاریس در سال ۱۸۸۵ به آن پرداخته شد. دلیل این جریان هوای شدید، تلاقی آب و هوای نیمه خشک با آب و هوای مرطوب خزری در این منطقه است. این آب و هوا همچنین موجب ویژگی‌های شبه مدیترانه‌ای در منجیل می‌شود و باعث رشد جنگل‌های بسیار پراکنده درخت سرو (Cupressus sempervirens var. horizontalis) روی تپه‌های منطقه و پرورش باغ‌های زیتون در روستاها می‌شود. محصول اصلی این شهر زیتون می باشد.

دانشنامه ایرانیکا، زبان‌های رایج در منجیل را، در زمان انتشار آن دانشنامه، این گونه نام برده است:  ترکی آذربایجانی، کردی، لری، لکی.
با این حال زبان اهالی بومی منجیل ترکی آذری است و اکثر اهالی به این زبان تکلم می کنند.

 

آرامگاه آقاسید محمود مرندی
اين آرامگاه در روستاى هرزويل در سه کيلومترى شرق منجيل قرار دارد. روستای هرزویل در شمال لوشان و در مسیر جاده منجیل واقع شده است. براساس کتيبه‌اى که بر سنگ مرمر روى گور نوشته شده، شخص مدفون، سلطان محمدحاجى محمود مرندى، معروف به امام‌زاده سيد پرنور است. بناى بقعه از سنگ، گچ و گل ساخته شده است. ساختمان بقعه، يک اتاق مستطيل شکل کوچک است که فاقد ارزش معمارى است. در کنار سرداب بقعه، دو سنگ مرمر سفيد وجود دارد که روى يکى از آن‌ها ۱۵ بيت شعر در مدح اميره تى‌تى، بانى بقعه نوشته شده است. سنگ قبر ديگر، به شخصى به نام ملک ابوالقاسم تعلق دارد.

 

 

 

پل قدیمی منجیل

اين پل که امروزه ويران شده و بقاياي آن در زير سد سفيدرود قرار گرفته است ، در گذشته بر روي رودخانه سفيدرود و در مجاورت منجيل – از توابع رودبار – قرار داشته و ساختمان اوليه آن مربوط به دوره صفويه بوده است. الئاريوس – سياح خارجي – که در حدود سال 1048 ه. ق از اين پل ديدن کرده ، مي نويسد : « پلي است با شش پايه که هر پايه را اتاقي و آشپزخانه اي بود و پلکاني براي رفتن به اتاق ها داشت. بر روي آب سفيدرود بنا کرده بودند. گنجايش اتاق ها به قدري بود که تمام افراد يک کاروان را جاي مي داد. » ماژور دارسي تد نيز که در سال 1253 ه. ق از اين پل ديدن کرده ، مي نويسد : « پل منجيل هفت دهانه داشت و متعلق به دوران صفويه بود. قسمتي از پل در زمان نادرشاه خراب شده بود و در حدود چهل سال قبل (پيش از سفر دارسي) سليمان خان قاجار ، حاکم وقت گيلان آن را مرمت کرده بود. طاق دو دهانه ويران شده بود و با تخته آنها را پوشانده بودند ». در حدود سال 1275 ه. ق حاجي ملا رفيع شريعتمدار – امام جمعه وقت گيلان – ظاهراً به دستور ناصرالدين شاه ، پلي جديد برپا ساخت. اين پل از نظر معماري در خود توجه بوده و به هنگام سفر ناصرالدين شاه به گيلان برپا بود و عکسي از آن برداشته شده است . اين پل نيز داراي هفت دهانه اصلي و دهانه هاي کوچکتري در بالاي پايه ها بوده است. پل مزبور ظاهراً در جريان سيلاب سال 1316 ه. ق آسيب فراوان ديد. بعد از اين تاريخ ، کمپاني روسي پلي از آهن بر پايه هاي پل قديمي بنا کرد که تا زمان رابينو (1331 ه. ق) برپا بوده است.

 

 

 

سرو کهنسال هرزویل

شهرک هرزویل : اگر جایی برای اتراق در منجیل پیدا نکردید ، این شهرک جای بسیار خوبی برای اتراق میباشد. برای وارد شدن به هرزویل که خارج از شهر منجیل میباشد،. باید در مسیر کمربندی شهر منجیل قرار گرفته سپس در نبش پادگان منجیل به فلکه ای میرسید که باید در آن به سمت شمال بروید که پس از عبور از پادگان منجیل به هرزویل خواهید رسید. همچنین میتوانید با تاکسی هرزویل-منجیل در داخل شهر نیز به هرزویل بروید.(توجه داشته باشید که مسیر هرزویل بن بست میباشد).

پیشینه شهرک هرزویل از دو بخش تشکیل شده، یکی روستای تاریخی هرزویل با تاریخی بس طولانی که همچون هرزویل نوبنیاد در دامنه جنوبی کوههای البرز در شمال شهر منجیل، کنار شاهراه هخامنشی ایران به اروپا قرار گرفته. شواهد نشان میدهند که این آبادی در بیش ازدوهزار سال گذشته چندین بار با خاک یکسان و از نو ساخته شده. همینطور که زلزله هولناک خرداد ۶۹ نیز آن منطقه را نابود کرد. آثار «هرزویل‌های قدیم» را در روی تپه‌های اطراف شهرک فعلی میتوان یافت. مردم هرزویل در کنار شاهراه ایران به قفقاز و اروپا پیوسته از طرف حکومت مرکزی مامور و مسئول نظم، ایمنی و کنترل آمد و شد در این مسیر و منطقه بسیار حساس و حیاتی بودند.

مکان هرزویل در کنار تنگه سفید رود (جاییکه امروز سد سفید رود قرار دارد) از دیدگاه راهبردی برای لشکرکشی، حرکت پیاده و سواره نظام، و جهت جلوگیری از حرکت بیگانگان به طرف داخل یا شمال ایران بسیار پر ارزش بود. چه اسکندر چه اعراب و یا چنگیز همه میبایستی از این راه خود را به شمال ایران میرساندند که با مقاومت شدید ایرانیان در این منطقه تلفات بسیاری داده و حرکتشان ماهها یا سالها به عقب افتاده است.

منجیل و هرزویل مکمل یکدیگرند و هرزویل میتواند در گذشته، بخاطر موقعیت جغرافیایی و استرانژیکی مناسب خود پناهگاه مردم منجیل و یا کل منطقه بوده باشد. دیگری هرزویل نوبنیاد است که در جنوب غربی هرزویل تاریخی جهت اسکان دادن کارمندان سد سفیدرود در اواخر دهه سی خورشیدی ساخته شده. این بخش هرزویل نیز در زمین‌لرزه رودبار در سال ۱۳۶۹ صدمات بسیار دید و باقیمانده سالم شهرک به دلایل منطقی ایمنی تخریب شد. حال هردو بخش هرزویل کمی پایین تر از جای قبلی شان از نو ساخته شده‌اند.

ضمن اینکه این منطقه جایی سرسبز و دنج و زیبا میباشد دارای جاذبه تاریخی بسیار مهمی به نام سرو کهنسال هرزویل میباشد. این سرو دارای قدمتی باور نکردنی یعنی 1000 سال قبل میلاد مسیح ، زمانی که حتی سلسله هخامنشی به وجود نیامده بود است . در سفرنامه ناصرخسرو و همچنین سفرنامه ناصرالدین شاه به فرنگ از این درخت یاد شده است . برای دیدن از این درخت باید جاده اصلی هرزویل را تا انتها ادامه داده تا به این درخت برسید . بقایای زلزله 69 منجیل تنها در این منطقه یافت میشود که در آن خرابه های خانه های روستایی هرزویل و خانه های اشرافی ( در سالهای قبل انقلاب شهرک هرزویل نوعی اقامتگاه برای اشراف و اجنبی ها بود که در آن ویلاهای زیبا ، فروشگاههای بزرگ ، میدان محله ، کلیسا و استخر و … بود که بسیاری از انها تخریب شدند) را میتوان دید . بیشتر باغهای زیتون منجیل در این ناحیه میباشد که شما میتوانید از نزدیک آنها را ببینید. در کل هرزویل را میتوان الماس گردشگری منجیل بیان کرد.

این درخت یکی از آثار طبیعی ملی ایران و تحت حفاظت سازمان محیط زیست است. حریم آن مساحتی است با تقریبا ۱۰۰۰ متر مربع که با حصار از بقیه منطقه جدا شده‌است.
این درخت سرو تنومند، با عمری بیش از هزار سال را ساکنان هرزویل «نظرکرده» می‌دانند. پس از زمین‌لرزه رودبار در سال ۱۳۶۹ دهکده هرزویل به کنار سرو تاریخی نقل مکان کرده که این امر باعث نگرانی شدید گشته، زیرا پساب و آلودگی‌های روزمره شهرک ممکن است ماندگاری درخت کهنسال را به خطر بیاندازند.

 

غار چشمه باد

آدرس: ایران – گیلان – منجیل روستای هرزه ویل

این غار در روستای هرزه ویل شهر منجیل در استان گیلان واقع شده است  و یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی گیلان به شمار می آید.  غار چشمه باد یک دهانه دارد و در ارتفاع ۱۴۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. این غار از نوع غارهای رودخانه ای است  که در بهار بسیار پرآب شده و ورود به داخل آن غیرممکن می شود..

 

 

قلعه سمیران

این قلعه مرکز حکومت آل جستان و کنگریان و به نوشته حمدالله مستوفی جزء قلعه‌های ‌متصرفی اسماعیلیه بود.

قلعه سمیران (سدمنجیل)بالای کوهی سنگی قرار دارد که از سمت رودبار(شمالی) می توان به آن راه یافت . رودخانه ” قزل اوزن ” از جنوب این کوه عبور می کند و در آن سوی رود ، ارتفاعات بلند سنگی دیواره مانندی قرار گرفته است . به همین دلیل بیشتر استحکامات این قلعه در سمت شمالی آن ساخته شده است . ” ناصر خسرو ” نوشته است که این قلعه دارای سه حصار است که هم اکنون دو حصار آن شناسایی شده است . سالم ترین قسمت قلعه ، دیواره شمالی آن است که چند برج مدور و باروهای کاملاً سالم دارد . ارتفاع این دیواره ، حدود پانزده متر و از سنگ های لاشه و ملاط گچ به ضخامت ۴۰/۲ متر شکل گرفته است .

همچنین این دیواره دارای یک کلاف چوبی در ارتفاع یک متری است . قسمت غربی قلعه از نظر سبک ساختمانی با بخش شمال شرقی آن متفاوت است . در این بخش فقط بارو به چشم می خورد و برج های مدور دیده نمی شود و با توجه به عدم نفوذ پذیری آن می توان نتیجه گرفت که داخل آن مسکونی بوده است . در داخل قلعه آثار واحدهای مسکونی قابل مشاهده است ؛ اما امکان تهیه نقشه وجود ندارد . قلعه سمیران نیز مانند سایر دژها و بناهای سبک شهرسازی گذشته ، برای پناه بردن و مقاومت در برابر حملات مختلف ساخته شده بود .

در دیوار شمالی قلعه ۲ برج وجود دارد که در قسمت بالا دارای پنجره‌های بلند مستطیلی شکل با قوس نیزه‌دار هستند که بیشتر برای نگهبانی پایین قلعه از آنها استفاده می‌شده است.

دژ سمیران نزدیک به دو قرن جزو قلعه های اسماعیلیان بوده و پس از هجوم هلاکو تا پایان دوره صفوی نیز در کشمکش‌های سیاسی اهمیتی بسزا داشت.

ابودلفینبوعی جهانگرد عرب در سفرهای خود که در سال ۳۳۱هجری قمری ازاین قلعه دیدن کرده مینویسد ابنیه وعماراتی که در این بنا دیدم در هیچ جای این حکومت مشاهده ننمودم در این قلعه ۲۸۵۰خانه بزرگ و کوچک وجود داشته که در مرور زمان و عدم توجه مسئولین امر در پی نابودی قرار گرفته است.

‌لازم به ذکراست مجموعه قلعه های سمیران مربوط به دوره سلجوقیان بوده که بیش از هزارودویست سال قدمت تاریخی دارد . این بناهای تاریخی که هم اکنون از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور حفاظت و نگهداری می شود ،در پانرده کیلومتری شهرمنجیل نرسیده به گیلوان قراردارد. قلعه سمیران در نقطه اتصال سه استان گیلان-زنجان وقزوین واقع گردیده است.

آدرس: جاده منجیل به زنجان، منجیل، علی آباد بهرام آباد